Loading....
მარინა კახიანი
მაკო გოჩაშვილი

„ჩვენ რომ ვეძახით ქალს, თურმე ეს სიძლიერე მეც მქონია. რას ნიშნავს? უნარს, რომ ცხოვრებას გაუძლო.“
(მარინა კახიანი)

„ამ რამდენიმე წლის წინ თეატრალური ინსტიტუტის მისაღები კომისიის წინაშე ოპერისა და ბალეტის თეატრის ბალერინა მარინა კახიანი წარსდგა.
ინსტიტუტში სწავლის პირველ წლებამდე გაიარა სკოლა, რომელმაც სცენური მოძრაობის ბუნებრივობა, ჰაეროვნება, მოხდენილი ცეკვის უნარი მიანიჭა, მაგრამ ამავე დროს დრამატულ ხელოვნებაში ძლიერი და ტრაგიკული პიროვნების განცდათა და ვნებათა სცენური წარმოსახვის დაუძლეველმა სურვილმა მიიყვანა. შემთხვევითი არ იყო, რომ მსახიობის ოსტატობის გამოცდაზე მარინა კახიანის ვასილისაში გამოიკვეთა მომხიბვლელი გარეგნობის მკაცრი, თავდაჯერებული, ძლიერი ნების, მომთხოვნი პიროვნების სცენური კონტურები.“ - წერს ნინო მაჭავარიანი 1985 წლის „თეატრალური მოამბის“ პირველ ნომერში.
34 წელი გავიდა მას შემდეგ, რაც IV კურსის სტუდენტმა, მარინა კახიანმა, რუსთაველის თეატრის სცენაზე პირველად შეასრულა საპოჟნიკოვას როლი რობერტ სტურუას სპექტაკლში „ლურჯი ცხენები წითელ ბალახზე“. რუსთაველის თეატრის მუზეუმში დაცულ მის პირად საქმეში ვკითხულობთ: „მარინა კახიანმა ამ წარმოდგენაში ღირსეული პარტნიორობა გაუწია უფროს კოლეგებს და ნიჭიერ ახალბედა აქტიორად წარმოგვიდგა.“
 მას შემდეგ არაერთხელ განუსახიერებია ევა ბრაუნი, კორდელია, რებეკა იდელსონი, ბერნანდა ალბა, მარიამ სტიუარტი, კანცადე, ელისაბედი, ხანუმა და კიდევ სხვა უამრავი თეატრალური პერსონაჟი და აღნიშვნის ღირსია ის ფაქტი, რომ მისმა განსახიერებულმა თითოეულმა პერსონაჟმა წარუშლელი კვალი დატოვა ქართული თეატრის ისტორიაში.

არ შემცდარა რობერტ სტურუა, როდესაც ხელს აწერდა მარინა კახიანის დახასიათებას: „პერსპექტივების მქონე მსახიობია, საუკეთესო აქტიორული მონაცემებით. წარმოსადეგი გარეგნობა, ლამაზი ტემბრის ხმა, გარდასახვის უნარი და შრომისმოყვარეობა ახალგაზრდა მსახიობის საინტერესო მომავალზე მეტყველებს.“


„ალბათ ბედნიერი მსახიობი ვარ იმ თვალსაზრისით, რომ არ მითამაშია დღემდე როლი, რომელიც არ მყვარებია. ზოგი შეიძლება უფრო ღრმა იყო, ამაღლებული, ზოგი - პირიქით, შეიძლება ზნედაცემულიც. ზნედაცემულ ქალთა შემთხვევებში, მე ვცდილობდი მეჩვენებინა, თუ რამ დასცა კონკრეტული ქალი ზნეობრივად, რამ მიიყვანა აქამდე, თუმცა ვერ გეტყვით, რამდენად შევძელი ეს... სიმართლის მოყვარე კორდელია მიყვარდა ძალიან, ასევე ცხოვრებადამახინჯებული, ტრაგიკული ლიდა სპექტაკლიდან „აღდგომა გაუქმებულ სასაფლაოზე“, დღემდე მიყვარს ჩემი პირველი როლი სპექტაკლში „ლურჯი ცხენები წითელ ბალახზე...“  - და ასე უსასრულოდ შეუძლია ისაუბროს საყვარელი როლების შესახებ მარინა კახიანმა, რომელსაც სულ მცირე 25 როლი მაინც შეუსრულებია რუსთაველის თეატრის დიდ თუ მცირე სცენაზე.
არანაკლები ყურადღების ღირსია რუსთაველის თატრის კედლებს გარეთ არსებული მისი სამსახიობო კარიერა. დაუვიწყარია თავისუფალი თეატრის სცენაზე განსახიერებული მარინა კახიანის „მედეა“. გარდა ამისა უთამაშა რუსთაველის სარდაფსა და ბათუმის ილია ჭავჭავაძის სახელობის დრამატულ თეატრში.
დაახლოებით 37 წელს ითვლის მისი სამსახიობო კარიერა ქართულ კინოში. მას უთამაშია გ. შენგელაიას, გ. მატარიძის, რ.ჩხეიძისა და სხვა ცნობილი რეჟისორების ფილმებსა და სერიალებში. მიღებული აქვს რამდენიმე ჯილდო, ზოგიერთი მათგანით საუკეთესი მსახიობი ქალის ტიტულიც კი მოიპოვა.


„ყველაზე მეტად ამა თუ იმ როლის გახსნაში ჩვენი პირადი ცხოვრება გვეხმარება, 
ჩვენი ტრაგედიები, ტრამვები და სიხარულები.“  
(მარინა კახიანი)



თეატრალური კოსტიუმები
ყველაფერი რომ დასრულდება, აპლოდისმენტები შეწყდება და განათებაც ჩაქრება, ძველ, მყუდრო გარდერობში ისინი თავის ადგილს უბრუნდებიანიქ ყველა მათგანი განსაკუთრებულია, ყველას თავისი ისტორია და საოცარი აურა აქვს. რუსთაველის თეატრში უამრავი ძველი თუ ახალი კოსტიუმი ინახება. ისინი ლეგენდარული ქართველი მსახიობებისთვის იქმნებოდა. ზოგიერთმა მათგანმა საუკუნეზე მეტი გამოიარა და ახლა ისტორიის ნაწილია.

რუსთაველის თეატრიდან, დახმარების მიზნით კოსტიუმები ხშირად იგზავნებოდა სხვა  თეატრებში,ზოგჯერ მათი გადაკეთებაც ხდებოდა, თუმცა თეატრის მუზეუმის საცავში დაცული კოსტიუმები დღეს უკვე ექსპონატებია და მათი შეცვლა არ შეიძლება.  ბატონი გოგი ალექსი- მესხიშვილის ინიციატივით მათი ნაწილი თეატრის მუზეუმში გადაიტანეს, რომლის  დათვალიერებაც ნებისმიერ მსურველს შეუძლია.

ცოტა ხნის წინ,  ხელოვნების საერთაშორისო ცენტრის მიერ, რუთაველისა და მარჯანიშვილის  თეატრების გარდერობებიდან კოსტიუმების იდენტიფიკცია და მათი გამოფენა მოხდა. რუსთაველის თეატრი მუზეუმის გამგე, ქალბატონი ბელა ჭმბურიძე გვიყვება, რომ მუშაობის პროცესში  საინტერესო აღმოჩენას ჰქონდა ადგილი: სოლიკო ვირსალაძის მიერდიდი ხელმწიფისთვისშექმნილი ერთ-ერთი ისტორიული კოსტიუმი, რომელიც რუსთაველის თეატრის მუზეუმში ინახება, არსებულ ფოტომასალას შეადარეს (რომელზეც აკაკი ხორავაა გამოსახული). როგორც აღმოჩნდა, ფოტოზე აღბეჭდილი კოსტიუმის ორნამენტები განსხვავდება მუზეუმში დაცული კოსტიუმის ორნამენტებისაგან. აქედან გამომდინარე, შეგვიძლია ვთქვათ, რომ კოსტიუმი, რომელიც რუსთაველის თეატრის მუზეუმში ინახება, ბატონ აკაკი ხორავას კი არა, ეროსი მანჯგალაძეს ეკუთვნოდა, რომელიც აკაკი ხორავას დუბლი გახლდათ (ამ ყველაფრის დამამტკიცებელი ვიდეომასალაც არსებობს). თავად აკაკი ხორავას კოსტიუმი კი, თატრის გარდერობშია დაცული.





სპექტაკლშიდიდი ხელმწიფეასევე ულამაზესი კოსტიუმი ეცვა ალექსანდრა თოიძეს, რომელიც  ირინა გოდუნოვას თამაშობდა. 1957 წელსბორის გოდუნოვი  დაიდგა, სადაც ქსენია გოდუნოვას როლში ლიკა ჭავჭავაძე გახლდათ. ალექსანდრა თოიძის კოსტიუმი პირდაპირ გადაიტანეს ამ სპექტაკლში და ქალბატონ ლიკას მოარგეს. ბატონი სოლიკო ვირსალაძის კოსტუმები დღეს, სცენის მიღმაც ისეთივე დიდებული და შთამბეჭდავია, როგორც წლების წინ




ამბობენ, რომ კოსტიუმები სუნთქავენ, რომ მათ საოცარი მისტიკა აქვთ... მართლაც, კოსტიუმი უდიდეს გავლენას ახდენს მსახიობის განწყობაზე, ეხმარება მას როლში შესვლაში.  მსახიობი და კოსტიუმი ერთად ქმნიან იმ საოცრებას, რასაც შემდგომ სცენაზე ვხედავთ. ამ მხრივ არ შეიძლება არ ავღნიშნოთ სპექტაკლიქალი-გველი“, რომელიც 1998 წელს რეჟისორებმა რობერტ სტურუამ და დავით საყვარელიძემ დადგეს, მხატვარი კი, გოგი ალექსი-მესხიშვილი გახლდათ

       
(ესკიზის ელექტრონული ვერსია დაცულია რუსთაველის თეატრის მუზეუმში)


სპექტაკლში მოქმედება არ გაცდენია ზღაპრული სამყაროს ფარგლებს. ეს გახლდათ  რეჟისორისა და მხატვრის არაჩვეულებრივი დუეტი, სადაც ყოველი ფერი მნიშვნელოვანი, ჟღერადი და მოქმედი იყო. ბატონი გოგის მიერ "ქალი-გველისთვის" შექმნილი კოსტიუმები ფერადოვანი და შთამბეჭდავია. ირანული ფერწერის გავლენა კიდევ უფრო ზღაპრულსა და მისტიურს ხდის ყველაფერს.





                 (ესკიზის ელექტრონული ვერსია დაცულია რუსთაველის თატრის მუზეუმში)


ყველა კოსტიუმი ისეთი გემოვნებითაა შესრულებული, ისე ზუსტადაა გმირზე მორგებული, რომ შეუძლებელია, გულგრილად ჩაუარო რომელიმე მათგანს. შეუძლებელია, არ გაჩერდე და სასიამოვნო გრძნობამ არ შეგიბყროს როდესაც ხედავ გველის კოსტიუმს, რომელიც მსახიობ ნინო კასრაძეს ეცვა. ეს არის  ფრადი თვლებით გაწყობილი ულამაზესი შავი ხავერდის  კოსტიუმი, რომელიც დღეს თეატრის მუზეუმში ინახება.



ალბათ შეუძლებელია სიტყვებით გადმოსცე ყველა ის ემოცია, რომელიც ძველი კოსტიუმების ხილვისას გეუფლება. ის, რაც დღეს რუსთაველის თეატრის მუზეუმსა და საცავებში ინახება, შრომისა და ფანტაზიის ერთობლიობის ულამაზესი შედეგია... ისტორიაა, რომელსაც შეგიძლია შეეხო.




შობის მეთორმეტე ღამე ანუ როგორც გენებოთ..
მაკო გოჩაშვილი

ვისაც ერთხელ მაინც უნახავს რუსთაველის თეატრის სცენაზე რობერტ სტურუასეული ზღაპარივით ტკბილი შექსპირის „შობის მეთორმეტე ღამე ანუ როგორც გენებოთ“, შეუძლებელია დაივიწყოს ჭრელა-ჭრულა კოსტიუმებით შემოსილი მსახიობები, რომლებიც  ერთდროულად  მხიარული და ტრაგიკული, რეალური და არარეალური სამყაროს ბინადრები არიან და რომლებიც, ჩვენს თვალებს, გულებსა და გონებებს აფერადებენ.
არაა საჭირო ისაუბრო წლებზე მაშინ, როდესაც სპექტაკლი უკვდავია. რაც არ უნდა უცნაურად ჟღერდეს, რობერტ სტურუამ შექსპირის კომედია სახარების იგავებით გაამდიდრა, კომპოზიტორ გია ყანჩელის მუსიკისა და მხატვარ გოგი ალექსი-მესხიშვილის მხატვრობით სპექტაკლი სრულყოფილების გზაზე დააყენა და რუსთაველის თეატრის  მსახიობებთან ერთად (ლელა ალიბეგაშვილი, ნინო კასრაძე, ნანუკა ხუსკივაძე, გურამ საღარაძე, ზაზა პაპუაშვილი, ლევან ბერიკაშილი) თეატრის სცენაზე დაბადა სამყარო, სადაც რეჟისორის ფანტაზიამ ფრთები შეისხა და მაყურებელი რამდენიმე საათაინი ტკბილი ძილით დააძინა.


 „რობერტ სტურუას სპექტაკლები შეიძლება მოგწონდეს, შეიძლება - არა, მაგრამ ყველაფერი, რასაც ის ქმნის და ეხება, მაცდური და მიმზიდველია, მაშინაც კი, როცა სხვა მის ადგილას ვერაფერს შეამჩნევდა.“ - წერს სოფიო თოდუა.


2001 წელს გაზეთ დრონიში ერთ კარგ სტატის გადავაწყდი ამ სპექტაკლის შესახებ. აი, რას წერს მისი ავტორი, ხათუნა წულაძე:
„ამ სპექტაკლში ანგელოზის ფრთებს ისეთივე დატვირთვა აქვს, როგორიც სამეფო გვირგვინს სტურუას სხვა სპექტაკლებში, ოღონდ ძალაუფლების სიმბოლო უმანკოების სიმბოლოთია შეცვლილი და ისიც გაუფასურებული და შელახულია, რადგან ხელიდან ხელში გადადის და ყველა სათავისოდ ირგებს.
აქ ყველა ერთმანეთს ამცირებს და გულს სტკენს, ადანაშაულებს და ზნეობისაკენ მოუწოდებს, განკითხვის დღეს ახსენებს, შიშით კი არავის ეშინია, რადგან სხვაში ხედავენ მოძალადეს, საკუთარ თავში კი - მსხვერპლს. ყველას მაგივრად ტანჯული ქრისტე შემაძრწუნებელი მუსიკის ფონზე ქვესკნელიდან ამოდის, უკვე მერამდენედ აღმდგარი და მერამდენედ ჯვარცმული. ერთად შეჯგუფებული სპექტაკლის პერსონაჟები კი კვამლისაგან დაბინდული თვალებით შესცქერიან როგორ აკრავენ ჩვენს სინდისს ჯვარზე.“



«Живые существа»



Внутренний мир человека, его блаженства, семья, дружба, измена, религия, менталитет грузинского народа – все это изложено в спектакле Давида Сакварелидзе «Живые существа» на примере жизни двух семей, чьи разногласия переходит из поколения в поколение. Все вверх дном, но каждый раз находится выход из ситуации. В данном же случае, отправной точкой отношений заклятых врагов, является любовь  детей, которая, несмотря ни на что, все же находит свое место.


Визуально действо происходит в одном пространстве, которое довольно естественное. Основной цвет сценографии – красный, который создает невероятный контраст с актерами, одетыми в черный. Несмотря на частое изменение места действия, сценография не меняется. Меняются лишь персонажи и их характеры.
 С первого взгляда, спектакль якобы основан на теме любви. Персонажи Руски Макашвили и Дато Дарчиа – Маико и Темико борятся за свою любовь. Они становятся жертвами ошибок и грехов своей семьи, но все же у них получается защитить свою любовь.

В спектакле задействованы известные грузинские современные театральные актеры, которые стараются создать сценические лица, с различным характером и стилем. Это Марина Кахиани, Татули Долидзе, Давид Квирцхалиа, Давид Уплисашвили, Мурман Джинория. Маленькую, но характерную роль в спектакле исполняют Нино Тархан-Моурави, Кети Хитири и Темико Чичинадзе. Некоторым из них даже приходится исполнять несколько ролей, так как в спектакле перед нами являются ожившие предметы.


Спектакль «Живые существа» не является высокохудожественным произведением искусства, но он может быть довольно интересным для зрителей, пришедших в театр с целью развлечься. Хотя, во время спектакля, постепенно увеличивается количество деталей и интрига, вопрос в том, насколько соответствуют чувтсва актров  и их действия, и насколько убедительна их манера исполнения. Спектакль заканчивается одинаковыми чувствами и хореографическими движениями актеров, что в жизни их персонажей ничего не изменится. Они останутся такими же живыми существами, какими зритель увидел их на сцене театра им. Ш.Руставели, в исполнении актеров труппы.




P.S. Я не могла оставить без внимания, статью Мариам Чубинидзе, опубликованную в январе 2008 года, о спектакле «Живые существа», где написано:
«Ромео и Джульетте явно повезло: только лишь потому, что они жили несколько веков назад (а не в 21 веке), что они жили в Вероне (а не в Грузии) и, конечно немного неудобно об этом говорить, но, что они ушли из жизни слишком рано, не успев надоесть друг другу – это тоже своего рода везение».
---------
«И я опять думаю, что Ромео и Джульетте и вправду повезло потому, что их печальная история без претензий выдержало время, в отличие от истории Маико и Темико».



Перевод – Ани Чибошвили







სულიერი არსებები
მაკო გოჩაშვილი

ადამიანის პირადი სამყარო, პირადი სიამოვნებები, ოჯახი, მეგობრობა, ღალატი, რელიგია, ქართველი ხალხის მენტალიტეტი, დავით საყვარელიძის სპექტაკლშისულიერი არსებებიეს ყველაფერი გადმოცემულია ორი ოჯახის ცხოვრების მაგალითზე, რომელთა დაპირისპირებაც თაობიდან თაობაზე გადადის. ყველაფერი თავდაყირაა, მაგრამ ყოველთვის მოიძებნება ხოლმე გამოსავალი. ამ შემთხვევაში კი ამოსავალი წერტილი მოსისხლე მტრების შვილების სიყვარულია, რომელიც ყველაფრის მიუხედავად თავის ადგილს პოულობს


მოქმედება გარეგნულად ერთ სივრცეში მიმდინარეობს, რომელიც სისადავითაა სავსე. სცენოგრაფიის ძირითადი ფერი მუქი წითელია, რაც არაჩვეულებრივ კონტრასტს ქმნის მსახიობების შავ სამოსთან. მოქმედების ადგილის ხშირი ცვალებადობის მიუხედავად, სცენოგრაფია არ იცვლება. იცვლებიან მხოლოდ გმირები და მათი ხასიათები.
ერთი შეხედვით, სპექტაკლი თითქოს სასიყვარულო თემაზე უნდა იყოს აგებული. რუსკა მაყაშვილისა და დათო დარჩიას გმირებიმაიკო და თემიკო საკუთარი სიყვარულისთვის იბრძვიან. ისინი თავიანთი ოჯახების ცოდვებისა და შეცდომების მსხვერპლნი ხდებიან, მაგრამ მაინც ახერხებენ თავისი სიყვარულის დაცვას.
სპექტაკლში თავს იყრიან თანამედროვე ქართული თეატრის თვალსაჩინო წარმომადგენლები, რომლებიც ცდილობენ შექმნან განსხვავებული ხასიათისა და სტილის სცენური სახეები. ესენი არიან: მარინა კახიანი, თათული დოლიძე, დავით კვირცხალია, დავით უფლისაშვილი, მურმან ჯინორია. სპექტაკლში პატარა, მაგრამ სახასიათო როლებს ასრულებენ მსახიობები: ნინო თარხან-მოურავი, ქეთი ხიტირი და თემიკო ჭიჭინაძე. ზოგიერთ მათგანს რამდენიმე როლის თამაშიც კი უწევს, რადგან სპექტაკლში გაცოცხლებული საგნები გვევლინებიან.


სპექტაკლისულიერი არსებებიარ არის მაღალმხატვრული ხელოვნების ნიმუში, მაგრამ თეატრში გართობის მიზნით მისული მაყურებლისთვის საკმაოდ საინტერესო შეიძლება იყოს. მართალია, წარმოდგენის მსვლელობისას თანდათან მატულობს ახალი დეტალები და ინტრიგა, მაგრამ საკითხავია რამდენად ემთხვევა მსახიობების გრძნობები და ქმედებები ერთმანეთს და რამდენადაა დამაჯერებელი მათი შესრულების მანერა. სპექტაკლი მთავრდება მსახიობთა ერთნაირი ქორეოგრაფიული მოძრაობებით და განცდით, რომ მათი გმირების ცხოვრებაში არაფერი შეიცვლება. ისინი ისევ ისეთ სულიერ არსებებად დარჩებიან, როგორებიც მაყურებელმა იხილა რუსთაველის თეატრის დასის მსახიობთა შესრულებით.



P.. არ შემეძლო უყურადღებოდ დამეტოვებინა 2008 წლის იანვარში მარიამ ჩუბინიძის მიერ გამოქვეყნებული სტატიასულიერი არსებებისშესახებ. ის წერს:
რომეოსა და ჯულიეტას აშკარად გაუმართლათ: ჯერ კიდევ იმიტომ, რომ საუკუნეების წინ ცხოვრობდნენ (და არა 21- საუკუნეში), მერე მეორეც ვერონაში (და არა საქართველოში) და მესამე, ცოტა უხერხული სათქმელი კია, მაგრამ შეუღლების შემდეგ რომ ძალიან მალე დატოვეს ეს ქვეყანა და ვერ მოასწრეს ერთმანეთი ყელში ამოსვლოდათ, ესეც თავისებური გამართლებაა.“
----------

და მე ისევ ვფიქრობ, რომ რომეოსა და ჯულიეტას მართლაც გაუმართლათ იმიტომ, რომ მაიკოსა და თემიკოსგან განსხვავებით მათმა სევდიანმა ისტორიამ უპრეტენზიოდ გაუძლო დროს.