ჟანრი ლოლაშვილი

ჟანრი ლოლაშვილი დაიბადა 1942 წლის 22 აპრილს თბილისში. რუსთაველის თეატრის მსახიობია 1966 წლიდან.

"ჟანრი ლოლაშვილის ინდივიდუალობას ახასიათებს შეუპოვრობა და დამაჯერებლობა, ენერგია, მიზანსწრაფულობა. სწორედ ეს პირადი თვისებები ბევრს განმარტავს ჟ.ლოლაშვილის შემოქმედებით ბიოგრაფიაში.

იგი მხატვარ-მულტიპლიკატორად მუშაობდა კინოსტუდია „ქართულ ფილმში“. შემდგომში, მოსკოვში უმაღლეს სარეჟისორო კურსებზე მხატვარ - მულტიპლიკატორის ფაკულტეტზე სწავლისას, (მას კი იღბლიან მომავალს უქადდნენ) სხვა საგნებთან ერთად გადიოდა მსახიობის ოსტატობის კურსს პედაგოგ ი. სტაბილინის ხელმძღვანელობით ჟ.ლოლაშვილი სერიოზულად გაიტაცა სასცენო ხელოვნებამ. ამგვარად ეზიარა იგი თეატრს.

შ. რუსთაველის სახ. სახელმწიფო თეატრალური ინსტიტუტი ჟ.ლოლაშვილმა დაამთავრა 1965 წელს და მასავით გატაცებულ ახალგაზრდებთან ერთად გაემგზავრა ქ. ზუგდიდში.

ამით ისინი საკუთარ სიმტკიცეს ცდიდნენ.

სწორედ შემართებების , აქტიორული შრომისმოყვარეობის თეატრით გატაცების ამ ერთმა წელმა შემდგომში უდაოდ ხელი შეუწყო ოსტატობის იმ დონის მიღწევას, რომელიც ბევრს აიძულებს ყურადღებით ადევნოს თვალი ლოლაშვილისეულ გმირებს შ.რუსთაველის სახელობის თეატრის სცენაზე.

მისი სცენური სახეების გახსენებისას მეხსიერებაში ამოტივტივდება არა მარტო ის, რომ იგი თამაშობდა ორგანულად ბუნებრივად, ძალდაუტანებლად. ჟ.ლოლაშვილის მიერ ნათამაშებ როლებში ამით აიხსნება ის, რომ მაყურებელს ახსოვს ტიმოთე გრენგოლმი, მერკუციო, ავშაროვი და ბევრი სხვა.

რეჟისორ რ.სტურუას სპექტაკლში „ხანუმა“ ჟ.ლოლაშვილმა შეასრულა მსახური ტიმოთეს როლი. მთელი სპექტაკლის განმავლობაში იგი სულ ორ-სამ სიტყვას წარმოთქვამდა, მაგრამ, ქმნიდა ცხოვრებისეული ადამიანის ტიპს, რომელიც ყველგან და ყველაფერს ესწრება და თან ყველასაგან შეუმჩნევლად რჩება. ხელოვნურ მორჩილებას იქვე ცვლიდა მხიარულება და ეს ორივე მდგომარეობა თანდაცვის ინსტინქტით იყო ნაკარნახევი.

შ.დადიანის  პიესაში „გუშინდელნი“ ჟ.ლოლაშვილმა გრენგოლმის თამაშით მოქალაქეობრივი სიმწიფის, პროფესიული ოსტატობის დონე უჩვენა. ეს როლი არა მარტო შთაგონებით იყო ნათამაშევი, არამედ ფილიგრანულად დახვეწილი. რეჟისორი თ.ჩხეიძე სიფრთხილით მიუდგა შ.დადიანის ტექსტს და რაც შეეხება სპექტაკლის  გარეგნულ სახეს. წარმატების საიდუმლოების ერთ-ერთი პირობა იმაში მდგომარეობდა, რომ მსახიობები კომედიის სიტყვებს წარმოთქვამდნენ, როგორც დღევანდელი ცხოვრებიდან აღებულს.

გრენგოლმი - ლოლაშვილი ელეგანტურია, მოხდენილი, მაგრამ სწორედ ამ პეწის უკან იმალება მისი არსის მთელი საშინელება. გრენგოლმის ყალბი ღიმილი მთელი უფლებამოსილებით იყვანს თავის ტყვეობაში თითოეულს და ეს უკანასკნელიც უცილობლად ხდება მისი ცხოვრებისეული მოვალე. დაჩაჩანაკებულ, ნაღვლიან, უმოქმედო, საკუთარი ვიწრო ინტერესებით შემოფარგლულ ადამიანებს, რომლებსაც მხოლოდ საქეიფოდ გაწყობილი სუფრა თუ გამოაცოცხლებს, გრენგოლმი „მხსნელად“ ესახებათ. ეს არის მოხელე, რომელსაც არც სამსახურებრივი მოვალეობის გრძნობა გააჩნია, არც ზნეობრივი საფუძველი. თამაშის მანერით ჟ.ლოლაშვილი კიდევ უფრო უსვამდა ხაზს „გუშინდელების“ ზნეობრივ დეგრადაციას. დიახ ჩვენ ნათლად დავინახეთ, რომ ხალხის უმოქმედობა ყველაფრის დასასრულს მოასწავებს.

რეჟისორ გ.ქავთარაძის „რომეო და ჯულიეტას“ ერთ-ერთი მამოძრავებელი ბერკეტი იყო მერკუციო. ბავშვური უშუალობა, ღრმა ინტელექტი, დაღლილობა და ენერგია, ირონია და იუმორი - აი თვისებები, რომელთაგანაც იქმნებოდა მერკუციოს იერსახე.

ჟ. ლოლაშვილის თამაშს რომ აკვირდები, აშკარა ხდება, მის ხელოვნებაში უპირველეს ყოვლისა გაოცებს იერსახის ინტერპრეტაციით სითამამე და ორიგინალობა.

თავისი გმირების დრამატურგიული ბედის გააზრებისას მსახიობი ცდილობს ჩაგაფიქროს, მიგიყვანოს დასკვნამდე, გეკამათოს.

პლასტიკა, მუსიკა, ასახულის შთაგონებული განცდა იმპროვიზაციულობა ჟ. ლოლაშვილისათვის განუყოფელ ერთიანობაშია სპექტაკლში „კავკასიური ცარცის წრე“ (ბ. ბრეხტი). რეჟისორმა რ.სტურუამ წამყვანი - ჟ.ლოლაშვილი გაიაზრა, როგორც მთხრობელი რომელიც თავისუფლად, თამამად და ბრეხტის თეატრის მანერაში წარუძღვა მთელი სპექტაკლის რიტმს. აქტიორი ერთის მხრივ გვაზიარებს თეატრის დამატყვევებელ ძალას, მეორეს მხრივ კი კომენტატორია მოვლენებისა სცენაზე. მათი შეფასებით იგი ხელს უწყობს მაყურებელში კრიტიკული მსჯელობის წარმოშობას.

წამყვანი - ლოლაშვილი მუსიკისა და სიტყვების მეშვეობით სწორად წარმართავს მაყურებელს. მის მიერ წარმოთქმული ყოველი სიტყვა ზუსტად ხვდება მიზანს. და ჩვენ მსახიობის საშუალებით აღვიქვამთ ბრეხტის მახვილი თვალით დანახულ სამყაროს.

მსახიობ ჟ.ლოლაშვილს შესწევს უნარი თავის გმირებში დაინახოს და ხაზგასმით გამოკვეთოს ზნეობრივი მოვალეობის გრძნობა.

რეჟისორ რ.სტურუას სპექტაკლი ა.გელმანის პიესის „პარტკომის სხდომის“ მიხედვით შ.რუსთაველის სახ. თეატრში გადიოდა სათაურით „დასაწყისი“. მართლაც, მთელი სპექტაკლის განმავლობაში ჩვენ თვალყურს ვადევნებდით მორალურ და ზნეობრივ ფასეულობათა გადაფასების დასაწყისს. თანდათანობით, ბრძნულად, საქმის ცოდნით უხსნის მსახიობი პარტბიუროს წევრებს პრემიაზე უარის თქმის მიზეზს. აქ ლაპარაკია არა პრემიის ფულად რაოდენობაზე. სხვა რამეს ეხება საქმე - შრომის არსს, მშრომელი ადამიანის ადგილს ჩვენს სინამდვილეში. დარბაზი გრძნობდა, რომ ეს პოზა კი არა, არამედ რწმენა იყო ისეთებისა, როგორიც პოტაპოვია.

თუ ამ როლში ჟ.ლოლაშვილი ერთი ბრიგადის საკითხს წყვეტდა მ. შატროვის პიესის მიხედვით დადგმულ სპექტაკლში „ლურჯი ცხენები წითელ ბალახზე“ ლენინის როლის შესრულებისას მსახიობს შევყავართ იმ რთული პრობლემებისა და ამოცანების ორბიტაში, რომლებიც წამოიჭრა მსოფლიოში პირველი მუშათა და გლეხთა სახელმწიფოს წინაშე. მსახიობ ჟ.ლოლაშვილის თამაშის მიღმა ჩვენ ვაკვირდებით ბელადის ცოცხალ აზროვნებას და თითქოს თანამონაწილენი ვხდებით იმ ისტორიული მოვნელებისა, რომლებიც დღესდღეობით განსაზღვრავენ ჩვენი სინამდვილის ცხოვრებისეულ ნორმებს.

ძირითადი როლის გარდა ჟ.ლოლაშვილი სპექტაკლში თამაშობს ექიმი ობუხისა და ტიხონოვ-ლუგოვოის როლებს. ამ როლების განსახიერებით მსახიობი ზუსტად გადმოსცემს იმ ეპოქის ადამიანთა შინაგან სამყაროს. ლოლაშვილის მიერ შემოთავაზებული სცენური პირობითობა ტიხონოვ-ლუგოვოის როლის შესრულებისას მაქსიმალურ გროტესკულობას აღწევს. ზნეობრივი თავისუფლების ეს „მქადაგებელი“ უკვე წინასწარ და დიდი ხნითაა შეპყრობილი თავისი ერთხელ და  სამუდამოდ შემუშავებული სისტემით. მსახიობი უკიდურესად აშიშვლებს „ჭიქა წყლის“ თეორიის მატარებელთა უბადრუკობას. ტიხონოვ-ლუგოვოის სახეში ჟ.ლოლაშვილი გამოკვეთს მისი თანამოაზრეებისა და მიმდევრების ტიპს, განაზოგაბებს მათი ნააზრევის სიმდაბლეს ამაზე იტყვიან, სასაცილო იქნებოდა, სატირელი რომ არ იყოსო.

ერთი იერსახიდან მეორეში სწრაფი და მსუბუქი გარდასახვა იგივე სპექტაკლში ნათელყოფს ჟ.ლოლაშვილის უნარს მოახდინოს განსახირებული გმირის როგორც გარეგნული მონახაზის, ისე მისი შინაგანი განწყობის წამიერი ტრასფორმაცია.

საქართველოს სსრ დამსახურებული არტისტისა და სსრ კავშირის სახელმწიფო პრემიის ლაურეატობა ლაპარაკობს აქტიორის ოსტატობაზე. მაგრამ ამ ყველაფერმა ვერ დაჩრდილა მისი თავდაპირველი სურვილი გამხდარიყო მხატვარი. ჟ.ლოლაშვილი დღესაც მისდევს ფერწერას და დროდადრო გვეძლევს საისამოვნო საშუალებას გამოფენაზე ვიხილოთ მისი ტილოები."

მნიშვნელოვანი როლები:

მგელი, ბიჭი („სიბრძნე სიცრუისა“), ტიმოთე („ხანუმა“), გრენგოლი („გუშნდელნი“), მეორე ვეზირი („სალამურა“), მწერალი („ყვარყვარე“), მერკუციო („რომეო და ჯულიეტა“), თედორე („ივანე მრისხანეს სიკვდილი“), მთხრობელი („კავკასიური ცარცის წრე“), გიორგი („თუთარჩელა“), ავშაროვი („ქალის ტვირთი“), ვარსქენი („შუშანიკის მარტვილობა“), ბრიგადირი („დასაწყისი“), ლენინი, ექიმი ობუხი, ტიხონოვ ლუგოვოი („ლურჯი ცხენები წითელ ბალახზე“), გოგი, ბანდიტი, დავითი („ვარიაციები თანამედროვე თემაზე“), იონა („ათვინიერებენ მიმინოს“), მასხარა („მეფე ლირი“), ლუარსაბი („კაცია-ადამიანი?!“)

ჯილდოები:

1976წ - საქართველოს სსრ დამსახურებული არტისტი

1979წ - სსრკ სახელმწიფო პრემია

1981წ - საქართველოს სსრ სახალხო არტისტი

2000წ - პრიზი მამაკაცის როლის საუკეთესო შესრულებისთვის („კაცია-ადამიანი?!“), რუსთავის საერთაშორისო თეატრალური ფესტივალი „ოქროს ნიღაბი“)

Read More →

Жанри Лолашвили

Жанри Лолашвили – представитель той, группы актеров, о которой мечтал великий Котэ Марджанишвили и одним эпитетом упоминал в своих письмах – «синтезного» Ж.Лолашвили разносторонним талантом одарила природа – он наделен особенными музыкальными, пластичными и драматическими данными, является отличным художником и очень интересной личностью.

В дневнике актера, сохраненном в музее театра им. Ш.Руставели, есть запись - высказывание Роберта Стуруа: «Роли, исполненные актером, всегда отлично сливаются со стилистикой спектакля. Он неустанный мастер, наполненный музыкальной энергией. Одаренный талантом художника, как видно, он обладал и этой энергией, т.к. поступил на Московские режиссерские курсы, изучать профессию художника-мультипликатора.  Его педагог  по мастерствуСтабилин впервые заставил его задуматься насколько правильным был его выбор, но, несмотря на достигнутый  уровень в сценическом искусстве, это не уменьшило в нем желание рисовать».

Две разновидности объединены в одной личности: индивидуализм в рисовании сценический эксцентризм. У него всегда очень хорошо получаетсядостигнуть совершенства в своей профессии. Он очень любит своих персонажей, и ему не нравится, когда о них отзываются, как об отрицательных героях.

- Разве можно, чтоб автору нравился свой персонаж и при этом он так высмеивал его, как Илиа? – спросили у актера в одном из интервью.

- Не нравится, а любит его – говорю я вам – «объясняет» нам отношения Луарсаба и его автора Жанри Лолашвили, - вспомните слова Илии: «В конце концов, мы возьмемся с Луарсабиком за руки и будем ходить вместе». 

Насколько правильным будет сравнивать отрицательного персонажа с самим автором, решать читателю, но это действо демонстрирует нам свою идею совершенно в ином измерении, в иных сценографических пластах – Луарсаб является жертвой того времени, в котором живет, и он, так же как и мы не может изменить социальные искажения и общественную жизнь. Тем не менее, какие действия мы можем потребовать от Луарсаба Лолашвили, который, в отличие от этого персонажа, рассуждает намного интереснее? В мире, где происходит столько несправедливости и преступности, и никто не может бороться с этим злом, он тревожится из-за убийства Илии. Он, этот маленький человечек, даже не проявляется перед нами, как хозяин своего дома. У семьиТактакидзе живет один чужестранец, русский, который принимает иностранных гостей намного лучше, чем сами хозяева. И в то же время, он спокойно живет и послушно ждет того, времени, когда станет владельцем этого земельного участка. Луарсаб, в лице Жанри Лолашвили, прекрасно знает, что только наследник поможет ему избавиться от тяжелой участи, но все же враждует с братом. Именно это и разрушило Грузию.  Он предпочитает оставить свое имение заброшенным, нежели передать его своему племяннику. Большому количеству национальных и социальных искажений подверг великий Илиа своего персонажа.

«Существуют роли, над которыми я работаю с огромной любовью, но есть и такие, которые я исполняю лишь из-за положенных на меня обязательств» - утверждает г-н Жанри.

В его творчестве невозможно отличить одно от другого. Как истинный профессионал, он никогда не представляет зрителю неинтересную и неоригинальную игру. Каждую свою роль он наполняет присущей ему жестами, интонациями, сценическими действиями и речью. Вспомним хотя бы егоГренгольма (Ш.Дадиани «Вчерашние») – элегантного, очаровательного, одетого в белый мундир, с магической улыбкой... Когда он появлялся на сцене, своим «счастливым» обликом, он возвращал всех к несчастной и глупой толпе. Он с легкостью передвигался, наслаждался всеми благами, которые предлагались ему и хорошо проводил время за, накрытым на сцене, столом (который воспринимался символом Грузии в целом). И в итоге, опьянев, запрыгивал на него танцуя и сапогами сбрасывал все со стола. Гренгольм был сценическим лицом, с богатой психологической глубиной. Раз уж, был упомянут русский сапог, не могу не вспомнить его Авшарова (М.Джавахишвили «Женский груз»), который, в интерпретации актера и режиссера Т.Чхеидзе, не воспринимался, как отрицательный герой. Актер изображал целеустремленную, бескомпромиссную натуру, с присущим ему профессионализмом и человеческими страстями. Герой Лолашвили – трагическое лицо, который предал любимую женщину. Его волнение – честны, а месть – мужественна.

В творческой биографии Жанри Лолашвили отпечатана не одна значительная роль, сыгранная им. Одной из таковых является роль шута (У.Шекспир «Король Лир»). И в этом спектакле, Роберт Стуруа представил на суд зрителя оригинальную интерпретацию пьесы – во время аффекта Лир убивает шута. А шут олицетворяет собой душу Короля, которая отделилась от тела, после первого предательства его дочери, и не покидает его вплоть до старости (к тому времени уже сошедшего с ума),  чтобы открыть ему шире глаза и помочь разглядеть реальность, избавить от зла, которое он сам и посеял. Персонаж ЖанриЛолашвили на сцене в постоянном действии: то ползает, то бегает как собака на четырех ногах, то хромает, но несмотря на все это, вплоть до самой сцены смерти, он является одной из главной действующей силой. Жанри Лолашвили идеально смог охарактеризовать это сценическое лицо. Этой ролью, актер доказал, что он не только большой мастер своего дела, но и обладатель огромного сценического шарма и интеллекта. Местные и иностранные театралы смогли глубоко прочувствовать как все представление в целом, так и этого персонажа в частности. 

Как мы уже отмечали, Жанри Лолашвили – полный «музыкальной энергией», создал еще одного  незабываемого сценического персонажа на сцене театра им. Ш.Руставели. Это была роль повествователя в «Кавказском меловом круге» Б.Брехта. Его персонаж, с микрофоном в руках, сопровождает актеров и, иногда пением, иногда музыкальным речитативом, лозунгами, очень пластичным сценическим действом, полный сострадания, своими музыкальными фразами привлекает зрителей. Он дает советы персонажам, помогает им (сцена, когда он помогает Груше натянуть веревку),  насмехается над ними (сцена разбора гардероба г-жи Нателы), сострадает им, хотя в сценическое действие не вмешивается. Своей ярко выраженной речью, разнообразием голосовой интерпретации, легким юмором, завистной свободой и коммуникабельностью как с персонажами, так и со зрителем, Жанри Лолашвили, в роли повествователя, становится центральным персонажем всего действа.

Сегодня, смотря на удивительную легкость в его сценическом действе, неопытный зритель думает, что играть на сцене необычайно легко. Они не чувствуют никакого давления со стороны актера, несмотря на вырожено сложные психологические нюансы производительности. Он настолько спокойно выполняет наисложнейшую музыкальную и пластическую партитуру, что становится очевидным – это пик мастерства, для которого нужен не только опыт, но и талант. Тут уже чувствуется, что это та самая эстетическая категория, которую называют наслаждением. Наслаждением не собственным творчеством, а, как говорил Станиславский, искусством, которое воплощено в этом актере.

Роли, исполненные на сцене театра им. Ш.Руставели:

·         Волк, мальчик (Сулхан-Саба Орбелиани «Мудрость лжи», режиссер – Н.Хатискаци)

·         Тимофей (А.Цагарели «Ханума», режиссер – Р.Стуруа)

·         Гренгольм (Ш.Дадаиани «Вчералшние», режиссер –  Т.Чхеидзе)

·         Второй визирь (А.Сулакаури «Саламура», режиссер – Р.Стуруа)

·         Писатель (П.Какакбадзе «Кваркваре», режиссер – Р.Стуруа)

·         Меркуцио (У.Шекспир «Ромео и Джульетта», режиссер – Г.Кавтарадзе)

·         Федор (А.Толстой «Смерть Ивана Грозного», режиссер – Л.Мирцхулава)

·         Повествователь (Б.Брехт «Кавказский меловой круг», режиссер – Р.Стуруа)

·         Георгий (Н.Цулеискири «Тутарчела», режиссер – Н.Хатискаци)

·         Авшаров (М.Джавахишвили «Женский груз», режиссер – Т.Чхеидзе)

·         Варскен (Я.Цуртавели «Мученичество Шушаник», режиссер Н.Хатискаци)

·         Бригадир (А.Гельман «Начало», режиссер – Р.Стуруа)

·         Ленин, врач Обух, Тихонов-Луговой (М.Шатров  «Синие кони на красной траве», режиссер – Р.Стуруа)

·         Гоги, бандит, Давид (Р.Стуруа, А.Варсимашвили, Л.Попхадзе «Вариации на современную тему», режиссер-постановщик – Р.Стуруа, режиссер – А.Варсимашвили)

·         Иона (Л.Табукашвили «Обуздывают мимино», режиссер – А.Варсимашвили)

·         Шут (У.Шекспир «Король Лир», режиссер – Р.Стуруа)

·         Луарсаб (И.Чавчавадзе «Человек ли он?», режиссер – Р.Стуруа)

Фильмы, в которых снимался  Жанри Лолашвили:

·         «Зеленый луг» (Режиссер – А.Рехвиашвили)

·         «Блуждающие рыцари» (Режиссер – Т.Палавандишвили)

·         «Путешествие на край света» (Режиссер – А.Майоров)

·         «Нуца» (Режиссер – А.Рехвиашвили)

·         «Мой  английский дед или Робинзониана» (Режиссер – Н.Джорджадзе, И.Квирикадзе)

·         «Несколько интервью на личные темы» (Режиссер – Л.Гогоберидзе)

·         «Жизнь Дон ки Хота и Санчо» (Режиссер – Р.Чхеидзе)

·         «Приблежение» (Режиссер – А.Рехвиашвили)

·         «Дорога внутрь» (Режиссер – А.Рехвиашвили)

·         «Останься со мной» (Режиссер – З.Урушадзе)

·         «Багратиони» (Режиссер – Г.Чохонелидзе, Г.Мгеладзе)

·         «Ступени» (Режиссер – А.Рехвиашвили)

·         «Колодец» (Режиссер – Чарквиани)

·         «Горячая псина» (Режиссер – З.Урушадзе)

Телевизионные спектакли:

«Человек, который безумно любил литературу», «Подземные замки» и др.

Звания и награды:

1976г. – Заслуженный артист грузинского ССР

1979г. –  Государственная премия СССР

1981г. – Народный артист Грузинского ССР

2000г. – Приз за лучшую мужскую роль («Человек ли он?», режиссер – Р.Стуруа, Международный фестиваль «Золотая маска», г.Рустави)

Перевод – Ани Чибошвили

Read More →

ჟანრი ლოლაშვილი

|ნუცა კობაიძე|

    
 გაზეთი „ქართული თეატრის დღე“ (2003წლის 14 იანვარი)
  ნინო მაჭავარიანი „მწვერვალიდან მწვერვალამდე“

        ჟანრი ლოლაშვილი იმ მსახიობთა პლეადის წარმომადგენელია, რომელზედაც დიდი ქართველი რეჟისორი კოტე მარჯანიშვილი ოცნებობდა და ერთი ეპითეტით მოიხსენიებდა თავის წერილებში - „სინთეზური“. ჟ.ლოლაშვილს მრავალმხრივი ნიჭი მიმადლა ბუნებამ - ის გამოირჩევა განსაკუთრებული მუსიკალური, პლასტიკური, დრამატული მონაცემებით, არის საინტერესო მხატვარი და კიდევ უფრო საინტერესო პიროვნება.

რობერტ სტურუა მისი დახასითებისას საყურადღებო მოსაზრებას გამოთქვამს რუსთაველის თეატრის მუზეუმში დაცულ მსახიობის ერთ-ერთ დღიურში: „მისი შესრულებული როლები ყოველთვის კარგად ერწყმის სპექტაკლის სტილისტიკას. იგი მუსიკალური ენერგიით სავსე დაუცხრომელი ოსტატია“. მაგრამ ის, როგორც ჩანს, მხატვრობის ნიჭით დაჯილდოებული, ამ ენერგიასაც ფლობდა, რადგან მოსკოვში უმაღლეს სარეჟისორო კურსებზე მხატვარ-მულტიპლიკატორის პროფესიის შესასწავლად ჩააბარა გამოცდები. მსახიობის ოსტატობის პედაგოგმა სტაბილინმა კი პირველად სერიოზულად დააფიქრა, რამდენად სწორი იყო ეს არჩევანი, თუმც სასცენო ხელოვნებაში მიღწეულმა მომავალმა წარმატებებმა ხატვის სურვილი ამ ხელოვანში მაინც არ შეანელა.

ეს ორი, ურთიერთსაპირისპირო მდგომარეობა - ინდივიდუალიზმი მხატვრობაში, ექსცენტრიზმი - სასცენო ხელოვნებაში, ერთ პიროვნებაში  პოულობს განსხეულებას. მის მდუმარე ფერწერასა და თერგივით ახმაურებულ გმირებში ერთი ადამიანის სული ბობოქრობს.

როგორც ხელოვანი ესთეტი, ის ყოველთვის ცდილობს და ახერხებს კიდეც იპოვოს და გამოსახოს მშვენიერი თავის პერსონაჟებში. მას უყვარს თავისი გმირები და უკვირს, როდესაც მათ უარყოფითად მოიხსენიებენ.

-         განა შეიძლება ავტორს თავისი გმირი მოსწონდეს და თან ისე ამათრახებდეს, როგორც ილია? - ეკითხებიან მსახიობს ერთ-ერთ ინტერვიუში.

-         კი არ მოსწონს, უყვარს-მეთქი, - „გვარკვევს“ ჟანრი ლოლაშვილი ლუარსაბისა და მისი ავტორის დამოკიდებულებაში, - ილიას სიტყვები გაიხსენეთ, ბოლოს და ბოლოს, მოვკიდებ ხელს ამ ჩემს ლუარსაბიკოს და ვივლით ერთადო.

რამდენად უპრიანია ილიას უარყოფითი პერსონაჟის თავად მასთან შედარება, კომენტარი მკითხველისთვის მიგვინდია, თუმცა ეს წარმოდგენა მაინც სხვა მხატვრულ განზომილებაში, სხვა სცენოგრაფიულ პლასტებში წარმოაჩენს მთავარ აზრს - ლუარსაბი მსხვერპლია იმ დროისა, რომელშიც ცხოვრობს და მასაც, ისევე როგორც ჩვენ, არც ბედისწერისა და არც სოციალური უკუღმართობების თუ საზოგადოებრივი ცხოვრების შეცვლა ძალუძს. მაინც, რა მოქმედება შეიძლება მოვთხოვოთ ლოლაშვილის ლუარსაბს, რომელიც ამ პერსონაჟისაგან განსხვავებით, საკმაოდ საინტერესოდ მსჯელობს? ის შფოთავს ილიას მკვლელობის გამო, ბობოქრობს იმ ქვეყანაზე, სადაც ამდენი უსამართლობა და დანაშაული ხდება და ვერავინ ახერხებს ბრძოლას ბოროტების წინააღმდეგ. და ეს პატარა კაცი თავისი ადგილ-მამულის პატრონადაც ვერ გვევლინება. ერთი ხიზანი ჰყავთ ცოლ-ქმარ თათქარიძეებს, რუსი, რომელიც მათთან მოსულ უცხოელებს მასპინძლებზე უფრო მარჯვედ იგერიებს. მასპინძლებთან კი მშვიდად ცხოვრობს და მორჩილად ელის იმ დროს, როცა ამ მიწის მფლობელი გახდება მომავალში. ჟანრი ლოლაშვილის ლუარსაბმა იცის, რომ მხოლოდ მემკვიდრის ყოლა ააშორებს მძიმე ხვედრს, ბევრ სხვა რამესაც ხვდება, მაგრამ ძმას მაინც მტრობს და ამან დააქცია სწორედ საქართველო. ძმის შვილისთვის ქონების დატოვებას თავისი სახლ-კარის უპატრონოდ დაგდება ურჩევნია. რამდენი ეროვნული და სოციალური მანკიერება ამხილა დიდმა ილიამ ამ პერსონაჟით!

არსებობს დიდი და პატარა როლი, - ამტკიცებს ბ-ნი ჟანრი, - არის როლი, რომელზედაც სიყვარულით ვმუშაობ და ისიც, რომელსაც მოვალეობის გამო ვასრულებ.

მის შემოქმედებაში ამ მეორის გარჩევა ჭირს. როგორც ჭეშმარიტი პროფესიონალი, უინტერესო და არაორიგინალურ ნამუშევარს არასდროს, თავაზობს მაყურებელს. ის ყოველ გმირს მისთვის აუცილებელი ჟესტებით, ინტონაციებით, სცენური მოძრაობით, მეტყველებით ახასიათებს. გავიხსენოთ თუნდაც მისი გრენგოლმი (შ.დადიანის „გუშინდელნი“), ელეგანტური, მომხიბვლელი, თეთრ მუნდირში გამოწყობილი, ოქროსფერი ეპოლეტებითა და მომაჯადოებელი ღიმილით რომ შემოდიოდა სცენაზე და ამ უბედურ, სულიერად დაბეჩავებულ ბრბოში ყველას აბრუნებდა თავისი „ბედნიერების“ ვიზუალური ჩვენებით. ის მსუბუქად დააბიჯებდა, ტკბებოდა ყველა სიკეთით, რასაც თავაზობდნენ და სცენაზე გაშლილ დიდ სუფრაზე (რაც მთლიანად საქართველოს სიმბოლოდ აღიქმებოდა) ატარებდა დროს. ბოლოს კი, შექეიფიანებული, მაგიდაზე შეხტებოდა ცეკვით და ჩექმებით თელავდა მასზე დაწყობილ სანოვაგეს. გრენგოლმი მრავალი დეტალითა და ფსიქოლოგიური წიაღსვლებით მდიდარი სცენური სახე იყო. და რადგანაც რუსულ ჩექმაზე ითქვა ორიოდ სიტყვა, არ შეიძლება არ გაგვახსენდეს მისი ავშაროვი (მ.ჯავახიშვილის „ქალის ტვირთი“), რომელიც მსახიობისა და რეჟისორ თ.ჩხეიძის ინტერპრეტაციით, უარყოფით გმირად თითქოსდა არც მოიაზრებოდა. მსახიობი გვიხატავდა მიზანსწრაფულ უკომპრომისო ნატურას, მისთვის დამახასიათებელი პროფესიული ჩვევებითა და ადამიანური ვნებებით. ლოლაშვილის გმირი ტრაგიკული პიროვნებაა, რომელსაც საყვარელმა ქალმა უღალატა. მისი განცდები წრფელია, შურისძიება კი - მამაკაცური.

ჟანრი ლოლაშვილის შემოქმედებითი ბიოგრაფიის ფურცლებზე არა ერთი მნიშვნელოვანი როლია აღბეჭდილი, რომელთაგან ერთ-ერთ უმთავრესს მასხარას როლი წარმოადენს (შექსპირის „მეფე ლირი“). რ.სტურუა, როგორც ყოველთვის, ამ სპექტაკლშიც ორიგინალური რეჟისორული ინტერპრეტაცია შესთავაზა მაყუურებლს - ლირი აფექტის (სიგიჟის) დროს კლავს მასხარას. ჟანრი ლოლაშვილის მასხარა „ტვინში დაჭრილი“ ლირის ის ნაზი და ფაქიზი სულია, რომელიც მას ქალიშვილისგან პირველი შეურაცხყოფის მიღებისას გამოეყო, განსხეულდა და მოხუცი მეფის საბოლოო გაგიჟებამდე - გონებრივ გასხივოსნებამდე და რეალობის აღქმის ტრაგიკულ გრადაციამდე - მასთან რჩება, რათა აუხილოს თვალები, დაანახოს სინამდვილე, ააცილოს ბოროტი, რომელიც თავად მანვე დათესა სამეფოში. ჟანრი ლოლაშვილის პერსონაჟი სცენაზე მუდმივ მოქმედებაშია. ხან ხოხავს, ხან დარბის ძაღლივით ოთხ ფეხზე, ხან კოჭლობს და მაინც, სიკვდილის სცენამდე ის წარმოდგენის ერთ-ერთი მამოძრავებელი ძალაა.

ჟანრი ლოლაშვილმა შეძლო ამ სცენური სახის სრულყოფილი მხატვრული სიძლიერით დახასიათება. ამ როლით მსახიობმა დაამტკიცა, რომ არამხოლოდ დიდი პროფესიონალია, არამედ განუმეორებელ სცენურ ხიბლს და ინტელექტს ფლობს. როგორც წარმოდგენა, ისე ეს პერსონაჟიც ღრმად იყო გაანალიზებული ქართველი და უცხოელი თეატრალების მიერ.

როგორც უკვე აღვნიშნეთ „მუსიკალური ენერგიით სავსე“ ჟანრი ლოლაშვილმა კიდევ ერთი დაუვიწყარი სახე შექმნა რუსთაველის თეატრის სცენაზე. ეს იყო მთხრობელი ბ.ბრეხტის „კავკასიური ცარცის წრიდან“. ეს პერსონაჟი მიკროფონით ხელში დაყვება მსახიობებს და ხან სიმღერით, ხან მუსიკალური რეჩიტატივებით, ლოზუნგებით, პლასტიური სცენური მოძრაობებით, თანაგრძნობით სავსე, მუსიკალური ფრაზებით იპყრობს მაყურებელს. ის რჩევას აძლევს პერსონაჟებს, ეხმარება (გრუშეს თოკის გაბმაში), დასცინის (ქ-ნი ნათელას გარდერობის სცენა), თანაუგრძნობს თუმცა მოქმედებაში ვერ ერევა. მეტყველების მახვილების ხაზგასმულად გადანაცვლებით, ხმის ინტონაციური მრავალფეროვნებით, მსუბუქი იუმორით, იშვიათი, შესაშური თავისუფლებითა და კომუნიკაბელობით როგორც პერსონაჟებთან, ისე მაყურებელთან, ჟანრი ლოლაშვილის მთხრობელი ამ წარმოდგენის ცენტრალურ გმირად და მის იდეურ ხერხემლად გვევლინება.

დღეს ჟანრი ლოლაშვილის სცენურ ქმედებაში ის გასაოცარი სიმსუბუქე, რომელიც გამოუცდელ მაყურებელს აფიქრებინებს, რომ ძალიან იოლია სცენაზე თამაში. ურთულესი ფსიქოლოგიური ნიუანსების სცენური წარმოსახვისასაც მსახიობისგან არ იგრძნობა არანაირი ზეწოლა. ის აუღელვებლად ასრულებს რთულ მუსიკალურ და პლასტიკურ პარტიტურას და გრძნობ, რომ ეს ოსტატობის ის მწვერვალებია, რომელსაც, გამოცდილებასთან ერთად, ტალანტი სჭირდება. აქ უკვე იგრძნობა ის უმაღლესი ესთეტიკური კატეგორია, ტკბობას რომ უწოდებენ. ტკბობა არა საკუთარი შემოქმედებით, არამედ, როგორც სტანისლავსკი იტყოდა, იმ ხელოვნებით, რომელიც ამ ბრწყინვალე მსახიობშია განსხეულებული.

რუსთაველის თეატრის სცენაზე განსახიერებული როლები: 

მგელი, ბიჭი (სულხან-საბა ორბელიანი  ,,სიბრძნე სიცრუისა”, რეჟისორი - ნ. ხატისკაცი),

ტიმოთე  (ა. ცაგარელი ,,ხანუმა”, რეჟისორი - რ. სტურუა),

გრენგოლი (შ. დადიანი ,,გუშინდელნი”, რეჟისორი - თ. ჩხეიძე),

მეორე ვეზირი (ა. სულაკაური ,,სალამურა”, რეჟისორი - რ. სტურუა),

მწერალი (პ. კაკაბაძე  ,,ყვარყვარე”, რეჟისორი - რ. სტურუა),

მერკუციო  (შექსპირი  ,,რომეო და ჯულიეტა”, რეჟისორი - გ. ქავთარაძე),

თედორე (ა. ტოლსტოი ,,ივანე მრისხანეს სიკვდილი” რეჟისორი - ლ. მირცხულავა),

მთხრობელი (ბ. ბრეხტი  ,,კავკასიური ცარცის წრე”, რეჟისორი - რ. სტურუა),

გიორგი (ნ. წულეისკირი  ,,თუთარჩელა”, რეჟისორი - ნ. ხატისკაცი),

ავშაროვი (მ. ჯავახიშვილი  ,,ქალის ტვირთი”, რეჟისორი - თ. ჩხეიძე),

ვარსქენი (ი. ცურტაველი  ,,შუშანიკის მარტვილობა”, რეჟისორი - ნ. ხატისკაცი),

ბრიგადირი (ა. გელმანი ,,დასაწყისი”, რეჟისორი - რ. სტურუა),

ლენინი, ექიმი ობუხი, ტიხონოვ-ლუგოვოი (მ. შატროვი ,,ლურჯი ცხენები წითელ ბალახზე”, რეჟისორი - რ. სტურუა),

გოგი, ბანდიტი, დავითი (რ. სტურუა, ა. ვარსიმაშვილი, ლ. ფოფხაძე ,,ვარიაციები თანამედროვე თემაზე”, დამდგმელი რეჟისორი - რ. სტურუა, რეჟისორი - ა. ვარსიმაშვილი),

იონა (ლ. თაბუკაშვილი ,,ათვინიერებენ მიმინოს”, რეჟისორი - ა. ვარსიმაშვილი),

მასხარა (შექსპირი ,,მეფე ლირი”, რეჟისორი - რ. სტურუა),
ლუარსაბი (ი. ჭავჭავაძე ,,კაცია-ადამიანი?!”, რეჟისორები - რ. სტურუა, ა. ენუქიძე)

ჟანრი ლოლაშვილს შექმნილი აქვს  მრავალი დასამახსოვრებელი ეკრანული სახე. მან ითამაშა ფილმებში: “მწვანე მდელო”(რეჟისორი - ა. რეხვიავილი),  “მოხეტიალე რაინდები” (რეჟისორი - თ. ფალავანდიშვილი), “ერთაწმინდა” (რეჟისორი - ზ. თუთბერიძე),  “მოგზაურობა ქვეყნიერების დასასრულისკენ” (რეჟისორი - ა. მაიოროვი),  “ნუცა” (რეჟისორი - ა. რეხვიაშვილი),  “ჩემი ინგლისელი პაპა ანუ რობინზონიანა” (რეჟისორები - ნ. ჯორჯაძე და ი. კვირიკაძე), “რამდენიმე ინტერვიუ პირად საკითხზე” (რეჟისორი - ლ. ღოღობერიძე),  “ცხოვრება დონ კიხოტისა და სანჩოსი” (რეჟისორი - რ. ჩხეიძე), “მიახლოვება” (რეჟისორი - ა. რეხვიაშვილი),  “გზა შინისაკენ” (რეჟისორი - ა. რეხვიაშვილი), “დარჩი ჩემთან” (რეჟისორი - ზ. ურუშაძე), “ბაგრატიონი” (რეჟისორები - გ. ჭოხონელიძე და გ. მგელაძე), “საფეხურები” (რეჟისორი - ა. რეხვიაშვილი),  “ჭა” (რეჟისორი - ჩარკვიანი),  “ცხელი ძაღლი” (რეჟისორი - ზ. ურუშაძე),  “სამი სახლი” (რეჟისორი - ზ. ურუშაძე)  და მრავალი სხვა.

სატელევიზიო სპექტაკლები:
“კაცი, რომელსაც ლიტერატურა ძლიერ უყვარდა”,  “მიწისქვეშა სასახლეები” და სხვა.

მიღებილი აქვს წოდებები და ჯილდოები:

1976 წ. - საქართველოს სსრ დამსახურებული არტისტი,

1979 წ. - სსრკ სახელმწიფო პრემია,

1981 წ. - საქართველოს სსრ სახალხო არტისტი,

2000 წ. - პრიზი მამაკაცის როლის საუკეთესო შესრულებისათვის (,,კაცია- ადამიანი?!”, რუსთავის საერთაშორისო თეატრალური ფესტივალი ,,ოქროს ნიღაბი”).

Read More →