კახი კავსაძე

          მუსიკოსთა ოჯახში აღზრდილი კახი ბუნებამ შესანიშნავი მუსიკალური მონაცემებითა და პლასტიკური სხეულით დააჯილდოვა.

          ბავშვობიდან კინომსახიობის პროფესიაზე ოცნებობდა. რაკი თბილისში სასწავლებელი არ არსებობდა, თეატრალურ ინსტიტუტს მიაშურა.

          თეატრალური ხელოვნება შეაყვარა მსახიობის ოსტატობის პედაგოგმა გაბრიელ ღვინიაშვილმა. შესანიშნავმა პიროვნებამ, ღრმად განათლებულმა და დიდი ერუდიციის მქონემ ახალგაზრდის სულში ის სიმები შეარხია, ძალას რომ არ უკარგავს და ერთხელ არჩეული გზის ერთგულს ტოვებს ხოლმე ადამიანს უმძიმესი შრომისა და მარცხის შემთხვევაშიც კი.

          სამსახიობო ხელოვნების საიდუმლოებანი შ. რუსთაველის სახელობის სახელმწიფო თეატრის გამოცდილ რეჟისორებთან მუშაობისას შეიცნო. დიმიტრი ალექსიძის, არჩილ ჩხარტიშვილისა და მიხეილ თუმანიშვილის რეჟისორობით შექმნილ მრავალ სპექტაკლში მიიღო მონაწილეობა.

          მსახიობი სიამოვნებით იგონებს რუსთაველელთა შემდგომ სპექტაკლებში მონაწილეობას: დ. გაჩეჩილაძის "ბახტრიონი", ა. არბუზოვის "ისინი შეხვდნენ ერთმანეთს", კნუტ სენდერბიუს "ქალთა აჯანყება", გ.ნახუცრიშვილის "ჭინჭრაქა", ვ. დარასელის "სიმღერა შევარდენზე", უ. შექსპირის "ზაფხულის ღამის სიზმარი", რ. ებრალიძის "თანამედროვე ტრაგედია", მ. ელიოზიშვილის "ბებერი მეზურნეები", ვაჟა-ფშაველას "მოკვეთილი".

          ახალბედა მსახიობის მიერ ქართული რეჟისურის გამოცდილ ოსტატებთან მუშაობისას შექმნილი მხატვრული სახეები შეუნიშნავი არ დარჩენილა. მისი ვაზუზი /"ბახტრიონი" - რეჟ. დ. ალექსიძე/ პრესაში მოიხსენიეს, როგორც მთის მცხოვრებთა ჩინებულად და დამაჯერებლად ამსახველი სახე, ტიტიკო /"სიმღერა შევარდენზე" - რეჟ. მ. თუმანიშვილი/ კი ახალგაზრდა მსახიობის შემოქმედებითი ზრდის მაჩვენებელ ნამუშევრად აღიარეს.

          კ. კავსაძის მიერ მეტყველი პლასტიკით იყო წარმოდგენილი მიხეილ თუმანიშვილის სპექტაკლ "ზაფხულის ღამის სიზმარში" ცხოველთა მეფე - ლომი.

რუსთავლის თეატრის საუკეთესო მსახიობების მიერ შექმნილ მხატვრულ სახეთა ფეიერვერკში შეუნიშნავი არ დარჩენილა კ. კავსაძის  შუბოსანი ნიღაბი /"ჭინჭრაქა" - რეჟ. მ. თუმანიშვილი/. მსახიობმა მდიდარი მიმიკით გადმოსცა როლის ძირითადი არსი.

         კ. კავსაძემ პლასტიკურად გადაწყვიტა ადამის როლი / "ღვთაებრივი  კომედია" ი. შტოკისა, რეჟ. ბ. კობახიძე/. ახოვანი ტანის მსახიობის მიერ წარმოდგენილი ადამი ცნობილი კარიკატურისტის ჰ. ბიდსტრუპის მიერ შექმნილ ადამის იერსახეს ეხმიანებოდა.

        ახალგაზრდა რეჟისორებთანაც უხდებოდა მუშაობა. კ. კავსაძემ რეჟისორ ლ. მირცხულავას სადებიუტო სპექტაკლში პორტფელიანის / ს. კლდიაშვილის "ქარიშხალი"/ დამაჯერებელი სახე შექმნა. 

       ახალგაზრდა მსახიობის მიერ წარმოსახული რევოლუციის პირველი წლების სოციალური ძვრების პერიოდში მტერზე არანაკლებ საშიში პიროვნების სახეზე პრესა წერდა : " შესანიშნავად წარმოგვიდგინა პასუხსაგებ თანამდებობაზე შემთხვევით მოხვედრილი ბიუროკრატი და კარიერისტი ხელმძღვანელის ტიპი. მან ერთ-ორი გავლით, ორიოდე სიტყვით დასრულებული სახე შექმნა." /გაზ. "კომუნისტი" N68. 1961წ./

         კოწიას საინტერესო მხატვრული სახე წარმოადგინა მსახიობმა სპექტაკლში "გუშინდელნი", სადაც რეჟისორმა თ. ჩხეიძემ ზუსტად ამოხსნა დრამატურგის ჩანაფიქრი და თანამედროვე თვალთახედვიდან გამომდინარემ, შექმნა შესანიშნავი სპექტაკლი. ამ ამოცანის განხორციელებაში შემოქმედებით კოლექტივთან ერთად კ. კავსაძემაც თავისი გარკვეული წვლილი შეიტანა. მის მიერ განხორციელებული კოწიას ტრაგედია წარმოშვა დიდი საზოგადოებრივი საქმისადმი ვიწრო ეგოისტურმა დამოკიდებულებამ, რაც საერთოდ ლაიტმოტივად გასდევდა მთელ სპექტაკლს.

        ყველაზე მნიშვნელოვან საფეხურად თეატრალური ხელოვნების საიდუმლოებათა ამოცანის გზაზე თვით მსახიობი გურამის როლს მიიჩნევს სპექტაკლში "მზიანი ღამე" / ნ. დუმბაძე/. 

         კ. კავსაძე-გურამი ისეთი მეგობრაია, რომელსაც შეიძლება სიცოხლეც კი ანდო. ადამიანი, რომელიც არასოდეს გიღალატებს, გულგრილად არ უყურებს მეგობრის გასაჭირს. მსახიობი როლს ასრულებდა მსუბუქად, მოხდენილად, დამაჯერებლად. მის მიერ შექმნილი გურამის მხატვრული სახე მეგობრობის სიმბოლოს შთაბეჭდილებას ქნიდა. 

        პარტნიორიც შესანიშნავი შეხვდა- მსახიობი გ. ქავთარაძე. დინჯი, პარტნიორს რომ არასოდეს აჩქარებს, მოთმინებით უცდის და აიძულებს ისეთივე ძალით შეებას საქმეს, როგორც თავად მას ჩვევია. 

         ამ როლზე მუშაობისას პირველად შეხვდა მსახიობი რობერტ სტურუას და ეს შემოქმედებითი კონტაქტი დღემდე ნაყოფიერად გრძელდება - რეჟისორის მიერ შექმნილ თითქმის ყველა სპექტაკლში მონაწილეობს. რ. სტურუასთან მუშაობამ მსახიობს საკუთარი ძალებისადმი რწმენა განუმტკიცა, რაც მის მიერ წარმოსახულ როლებში შემდგომ ძალზე ნათლად გამოვლინდა. 

       ამის მაგალითად შეგვიძლია მოვიშველიოთ კავსაძის მიერ განხორციელებული სოლეიმანის სახე სპექტაკლში "ღალატი" / ა. სუმბათაშვილი-იუჟინისა/.

       რეჟისორული გააზრებით სოლეიმანი დამპყრობელია, თანაც საშიში- გაღიზიანებული იმით, რომ შაჰმა სასჯელის მოსახდელად გამოგზავნა საქართველოში. სამშობლოში დაბრუნებაზე მეოცნებეს სძულს ქვეყანა, რომლის პატრონობაც აკისრია, არავის დაინდობს, ყოველივეს აღგვის პირისაგან მიწისა, რომ შაჰის წყალობა დაიმსახუროს. 

        კ. კავსაძემ მართლაც რომ შთამბეჭდავი სახე შექმნა. ამაზრზენად წვრილი ხმით მოლაპარაკე სოლეიმანის ყოველი მოძრაობა იყო საგანგებოდ დინჯი, გამოზომილი, ლამაზ პლასტიკაზე აგებული. თავდაჭერილობაში გამოსჭვიოდა მისი მტაცებლური, შემპარავი, ვერაგი ბუნება. იგი სასიკვდილო ნახტომისათვის გამზადებულ მხეცს გავდა. 

საინტერესო პლასტიკურ მონახაზზეა აგებული კ. კავსაძის შემდგომი სცენური სახეებიც: ლანცელოტი /ე .შვარცის "დარაკონი"/, სიმონ ჩაჩავა /ბ. ბრეხტის "კავკასიური ცარცის წრე"/,   პარტბიუროს მდივანი / ა.გელმანის "დასაწყისი"/ და ლორდი ჰესტინგსი / უ. შექსპირის "რიჩარდ III"/.

        მის მიერ შექმნილი სიმონ ჩაჩავა შეყვარებული ყმაწვილია. ნაზი- გრუშესთან ლირიულ სცენებში, ერთგული და მტკიცე მეგობარი გაჭირვებაში, უხეში და ეგოისტურად მომთხოვნი, როცა მის მამაკაცურ თავმოყვარეობას შელახვა ელის. 

პარტნიორებთან ორგანული კავშირი ჰქონდა დამყარებული კ. კავსაძეს სპექტაკლში "დასაწყისი", სადაც პარტბიუროს მდივნის პრინციპული პოზიციის დამცველი გმირის სახე შექმნა.

       კ.კავსაძემ შესანიშნავად გადმოსცა ლორდი ჰესტინგსის ტრაგიკული სახე სპექტაკლში "რიჩარდ III". მსახიობმა შთამბეჭდავი პლასტიკური გადაწყვეტა მოუძებნა თავისი გმირის ხასიათს. მარტო დარჩენილი რა სახით მიდის და ჯდება სამეფო ტახტზე ილუზიებით შეპყრობილი. აქ იხსნება ფარული ზრახვებით გატაცებული პიროვნების სულიერი არსი, ინტელექტუალურად და მორალურად დაკნინებული ადამიანის სახე.

       კ. კავსაძე კინოშიც ბევრს მუშაობს. სწორედ კინემატოგრაფმა აღმოაჩინა მასში შესანიშნავი სახასიათო მსახიობი. მისი მხიარული და ნაღვლიანი, გულუბრყვილო და ბრძენი კინოგმირები მაყურებელს სამუდამოდ ამახსოვრდება.

მასალა რუსთაველის თეატრის მუზეუმის არქივიდან.

ხელნაწერთა განყოფილება

სტატიის ავტორი: ლედი კაპანაძე

Read More →

მინდა, რომ თქვან: „ო... როგორ არ ჰგავს მის სპექტაკლებს!“

                                                                                                                                                რ.სტურუა

       ჩემი ცხოვრების მანძილზე მე არაფერი გამიუფასურდა. როგორიც ვიყავი, რისიც მჯეროდა, რისი რწმენაც მქონდა, ეს ყველაფერი შემრჩა. ალბათ შეიცვალა რაღაცა ფორმები, ისიც შესაძლებლობის ფარგლებში. ძალიანაც ვერ შევიცვლები,  სპექტაკლების დადგმას ვგულისხმობ. მაგრამ მაინც ვცდილობ,  ყოველ შემთხვევაში რაც მომხიბლავია თეატრში, ყველაფერი რაც კეთდება, იყოს მაყურებლისთვის უჩვეულო, ეს უბრალოდ აუცილებელია. თეატრში იმიტომ მივდივართ, რომ რაღაც ახალი ვნახოთ. როცა მივდივართ, დავუშვათ, მხატვრების გამოფენაზე და გვიხარია რომ გამოვიცანით - ეს მატისია, ეს გოგოლაძეა, ეს გუდიაშვილია... თეატრში ასე არ გამოვა  სამწუხაროდ, თეატრში მაყურებელი რომ მოდის... უი, ეს ეროსია? ეს რამაზია? ვერ უნდა  იცნოს. როგორც კი ცნობს, მაშინ თეატრი კარგავს თავის ხიბლს და, მე ვიტყოდი, მაგიას. ასევე სპექტაკლები. ეხლა ამბობენ: „სტურუას სპექტაკლი, სტურუას სპექტაკლი...“ ძალიან არ მსიანოვნებს. მინდა,  რომ თქვან: „ო... როგორ არ ჰგავს მის სპექტაკლებს!“

,,მარია კალასისნაირი“ სპექტაკლები მე შემიძლია დავდგა მილიონობით და დარწმუნებული ვარ, რომ საქართველოში ყველაზე რეალისტური რეჟისორი ვარ. მართალია, ,,მარია კალასი“ მთლად ისე არ არის დადგმული, როგორც პრიმიტიული კრიტიკოსები აღიქვამენ,  იქ არის რაღაც მაგია, რომელიც ცილდება რეალობას. ისინი ამას ვერ ამჩნევენ, საბედნიეროდ თუ სამწუხაროდ.

ახლა პოლიკარპე კაკაბაძის პიესებზე ვმუშაობთ. ჯერ არ ვიცით, ვუჩვენებთ თუ არა მაყურებელს, იმიტომ რომ ძალიან რთულ რაღაცას შევეჭიდეთ და ძალიან ძნელი აღმოჩნდა სათამაშოდაც და დასადგმელადაც. ვეცდებით... აქ ფერისცვალება შემოვიტანე რევოლუციის ნაცვლად. რევოლუცია უკვე იმდენად, როგორც იტყოდა ქუჩის ბიჭი - „გაბაზრებულია“, ისეთ რეაქციას იწვევს მაყურებელში ეს სიტყვა თავისთავად, რომ თვითონ მსახიობებიც უკვე „იქაჩებიან“ საბჭოთა პიესებისკენ. კომისარი... მოგეხსენებათ, ძალიან ბევრი გმირი იყო ქალი, რომელიც რევოლუციაში იღებდა მონაწილეობას, საკმაოდ საშინელი ტიპები იყვნენ. საბჭოთა დრამატურგიამ კარგად დაამუშავა ეს თემა. რაც შეეხება ფერისცვალებას, ის არ შეიძლება პასიური იყოს - ერთხელ ჩვენი მაცხოვარი ავიდა მთაზე, შეიცვალა, არავინ იცის რა მოხდა იქ. მაგრამ მისი მოწაფეები მიხვდნენ, რომ მათ უბრალოდ ადამიანთან არ ჰქონდათ საქმე. ადამიანის ძე, ამავე დროს, კიდევ ღმერთის ძეც არის. შეიძლება ეს იყო მათი პირველი ესეთი შეგრძნება. ერი რომ  შეიცვალოს ჯობია, რომ არ იცვალოს! ცხრა წელი ცვლიდნენ, მაგრამ საბედნიეროდ ვერ შეგვცვალეს. თუმცა მაინც დაგვრჩა იმ მრუდე სარკის ნამსხვრევები, ანდერსენს რომ აქვს, რომელიც დაიმსხვრა როგორც გნომების სარკე და გულში მოხვდა ბევრს, ზოგს თავში, და ადამიანები გახდნენ ბოროტები ან გულით, ან სულით, ან ტვინით, ან თვალით... ამიტომ ჯობია, რომ ერმა შეინარჩუნოს ის ძირითადი მრწამსი და ტრადიციები, რომელიც მას ჰქონდა რამდენიმე ათასეული.

Read More →

«РИЧАРД III»

Пьеса Уильяма Шекспира «Ричард III» была поставлена на сцене Театра им.Ш.Руставели в 1979 году. Эта постановка Роберта Стуруа на протяжении многих лет была безумно популярна не только в Грузии, но и за ее границами.

В 2012 году, в Москве, в журнале «Театр» была опубликована десятка лучших политических спектаклей мира, в которой спектакль  «Ричард III» Роберта Стуруа занял почетное место. Десятка была создана по оценкам всемирно известных искусствоведов.

11.      Бертольд Брехт «Мамаша Кураж и ее дети». Deutsche theatre, Берлин 1949

22.      Джудит Малина и Джулиан Бек Brig Living theatre, Нью-Йорк 1963

33.      Питер Брук «Марат» RSC, Лондон 1964

44.      Юрий Любимов «Добрый человек из Сезуана», Театр на Таганке, Москва 1964

55.      Эрвин Пискатор «Исследование», Volksbuhne, Берлин 1965

66.      Петер Цадек «Разбойники» Theater Bremen, Берлин 1966

77.      Ариана Мнушкина «1789», theatre du soleil Париж 1970

88.      Роберт Стуруа «Ричард III», Театр им. Ш.Руставели 1978

99.      Франк Кастроф «Разбойники Шилера» Volksbuhne, Берлин 1990

110.  Кристоф Мартарели «Убей европейца» Volksbuhne, Берлин 1993

Известный английский режиссер Питер Брук о «Ричарде III» театра им. Ш.Русавели: «Смотреть это представление и правда, огромное удовольствие. Несколько лет назад, наша труппа была очень тепло принята в Советском Союзе, тогда мы поняли, что шекспировский гуманизм является настолько обычным делом, что может преодолеть любой языковой барьер. И ваш спектакль доказывает это, благодаря тому, что не слепо следует традиции исполнения Шекспира. Ваше представление основано на поиске внутренних человеческих ценностей и является носителем абсолютно свободного театрального стиля. Именно это и было сутью театра, времен Елизаветы.

Это полная свобода, которая включает в себя всю театральную технику. Именно поэтому ваш спектакль настолько прямолинейно и по-шекспировски высказывает свой текст британскому зрителю.

Интересно, что это представление, сыгранное на иностранном языке, полностью «шекспировское» и смотреть его по-настоящему большое удовольствие».

«Стуруа переделал персонажей и глазом не моргнув, поменял текст, акценты. Ну и что! Суть Шекспира, его дух не был потерян. Он здесь, в этом трагическом и прославленном цирке».

Н.Занд, 1981г., Авиньонский фестиваль

    
                    

«Грузинское чудо на Авиньонском Фестивале. Таких аплодисментов не помнит и Папский Дворец... Рамаз Чхиквадзе... Великий актер, рядом с которым стоит не менее великая, талантливая труппа!»

«Меридиональ», Авиньонский фестиваль, 1981г.

Перевод – Ани Чибошвили

Read More →

«Это моя профессия – профессия актера»" – Мурман Джинория

«Я хочу рассказать, а так же показать то, что я прочувствовал, что подарило мне много счастья, что подарило мне свободу, что показало мне самого себя, что приблизило меня к миру и людям, рядом с которыми я нахожусь и теми, о которых читал или мне рассказывали. Это моя профессия – профессия актера.

Я постоянно думаю о ней – иногда полон надежд, иногда меня съедают сомнения. Иногда мне кажется, что я владею ею, порой меня мучает депрессия, что я ничего в этом не смыслю. Затем я понимаю, что неопределенность эта присуща  профессии, она всегда тебя испытывает. Все время требует от тебя поиска, ты колеблешься, пока к тебе не является удивительная радость от того, к чему ты приходишь и, именно эта радость и является той, с которой начинается взлет, с которого начинается творчество. Т.е. создать что-то, донести невидимое, которое, если оно ценно, обязательно поймет зритель и получит удовольствие от просмотра. Это моя профессия - профессия актера» – именно так писал Мурман Джинория о своей профессии в журнале «Театральная мастерская».

Мурман Джинория родился 2 февраля 1947 года в городе Тбилиси.  Учился в 22ой средней школе. В то же время ходил во Дворец Пионеров на драмкружок. После окончания школы на золотую медаль, по просьбе родителей, поступил на химический факультет в Политехнический институт. В 1971 году поступил Государственный театральный институт на актерский факультет, где попал в группу Михала Туманишвили. Он был на первом курсе, когда Михаил Туманишвили поставил телевизионный спектакль «Перекресток». Мурман исполнял главную роль. Чуть позже, огромную популярность ему приняла роль Серго в телевизионном спектакле «Сначала умерли, затем поженились».

На третьем курсе он участвовал в массовых сценах спектакля «Юлий Цезарь», который Михаил Туманишвили поставил на сцене театра им. Ш.Руставели. Учасвствовал в спектакле с такими великими актерами, как Эрос Манджгаладзе, Гоги Гегечкори, Карло Саканделидзе и др.

Он работал на киностудии, созданной Михаилом Туманишвили, «Грузинское кино», где примерил много ролей. В том числе: Леонардо ("Кровавая свадьба» Ф. Гарсиа Лорки), Яков («Мученичество Шушаник», М.Мревлишвили), Дон Жуан («Дан Жуан» Мольер).

Новый этап его творчества начался в 1983 году, кода он вступил в труппу театра им. Ш. Руставели, где сыграл во многих спектаклях:

o    Дмитрий Паушенко (Г.Бараташвили «Заговор», режиссер – Г.Кавтарадзе)

o    Господин Ной (Д.Турашвили «Диалоги для двухактовой пьесы», режиссер – Р.Стуруа)

o    Дух Марли («Рожденственский сон», по мотивам повестей Чарлза Диккенса, режиссер – Р.Стуруа, Л.Цуладзе, О.Эгадзе)

o    Кент (У.Шекспир «Король Лир», режиссер – Р.Стуруа)

o    Виктор (Д.Клдиашвили «Счастье Ирины», режиссер – А.Энукидзе)

o    Тома (Т.Чиладзе «День встреч», режиссер – Р.Стуруа, Г.Тавадзе)

o    Третий присяжный (Р.Роуз «Двенадцать разгневанных мужчин», режиссер-постановщик – Р.Стуруа, режиссер – Р.Чхаидзе)

o    Батони Котэ (Л.Бугадзе «Живые существа», режиссер – Д.Сакварелидзе)

o    Берлей (Ф.Шиллер «Мария Стюарт», режиссер – Г.Капанадзе)

o    Полониус (Н.Иорданов «Убийство Гонзаго», режиссер – Г.Гошадзе)

В 1995 году Котэ Махарадзе пригласил Мурмана Джинория в Театр одного актера имени Верико Анджапаридзе. Там он  создал спектакль «Судьба объясняет навечно» по мотивам стихов грузинских поэтов. В спектакле ярко проявилось его художественное мастерство. Позже он поставил спектакли: «... И умираю пением», «Море очень беспокойно», «Связь времен была разрушена» (по мотивам «Гамлета» и сонетам Шекспира). Он сам является авторм, режиссером, художником и единственным исполнителем своих моноспектаклей.

Из личного дела Мурмана Джинория, хранившегося в музее театра им. Ш.Руставели: «Он актер многогранного таланта. Он всегда очень серьезно и с большой нагрузкой работает над созданием художественного лица. Актер со вкусом, который так необходим на сцене. Актер, так легко входящий в контакт со зрителем, благодаря своей сценической истине и мастерству. Мурман Джинория – дисциплинированный, трудолюбивый, верный и истинный профессионал» 

                                                                                                                     Перевод – Ани Чибошвили

Read More →

გურამ საღარაძე

რუსთაველის თეატრის მუზეუმის საარქივო მასალებიდან:

"თეატრალური მოამბე" N 1. 1989წ. 

სტატიის ავტორი: მაია კობახიძე

                                                        

                                                             მაყურებლის პირისპირ

           გურამ საღარაძის ხელოვნების თავისებურება ალბათ, რამდენიმე სიტყვით შეიძლება განისაზღვროს - იგი წარმოგვიდგება, როგორც მკვეთრი სცენური პორტრეტის ოსტატი, რომელიც შესანიშნავად ძერწავს მხატვრული სახის გარეგნულ ნახაზს და ამასთანავე, მოცულობას, მრავალ განზომილებასაც სძენს თავის გმირს. 

           გურამ საღარაძე იმ ხელოვანთა რიცხვს მიეკუთვნება, ვისი სცენური ცხოვრებაც მუდამ განახლების პროცესშია და ამ პროცესს შეუმდგარი ინტუიცია, მკაცრი ზნეობრივი და მხატვრული ორიენტირები წარმართავენ. მისი სათქმელი, სცენურ სახეში გაცხადებული, მუდამ საგულისხმო, ხშირად მოულოდნელი და მით უფრო საინტერესოა მაყურებლისთვის. ბოლომდე შეუცნობელი, იდუმალებით მოსილია შემოქმედებითი პროცესის მექანიკა და იმ უცნაური ფენომენის შემადგენელი ნაწილები, რასაც არტისტული ტალანტი ჰქვია. მაგრამ ერთი კია- გურამ საღარაძის სცენური ქმნილებების დაბადების მომსწრეთ უნებლიეთ ექმნებათ შთაბეჭდილება, თითქოს მისი პროფესიონალიზმი თანდაყოლილი იყოს, ხოლო სცენური კულტურა ამ მსახიობის პიროვნულ თვისებათა რიცხვს განეკუთვნებოდეს. შეუძლებელია, არ გაიზიარო გურამ საღარაძის ღრმა რწმენა იმის თაობაზე, რომ ყოველივე მის შესანიშნავ პედაგოგებთან - დიმიტრი ალექსიძესთან, მიხეილ თუმანიშვილთან, მალიკო მრევლიშვილთან გავლილი სკოლის შედეგია და ისიც უნდა ითქვას, რომ ამ სამი ოსტატის მეთოდისთვის დამახასიათებელი საუკეთესო ნიშნები, ჰარმონიულად შერწყმული მათი მოწაფის შემოქმედებაში, ყოველდღიურად იხვეწება და ვითარდება.

           ბუნებრივი ზღვარი, თეატრსა და ცხოვრებას რომ გამოყოფს ერთმეორისაგან, გურამ საღარაძისთვის თითქოს სიმკვეთრეს კარგავს. ამასთან, იმდენად ყოველდღიურობა კი არ იჭრება თავისი ათასგვარი წვრილმანებით სცენაზე მის გმირებთან ერთად, თითქოს თვით თეატრი შემოდის ცხოვრებაში, თავის კანონებს უმორჩილებს მას და არტისტიზმის დაღს ასვამს. 

           დღეს აღიარებულ ჭეშმარიტებად იქცა ის აზრი, რომ გურამ საღარაძის თაობამ ქართულ თეატრში გარდატეხა მოახდინა, ახალი სცენური ენა დაამკვიდრა, მაყურებლის შინაგანი სამყაროს იდუმალ სიმებს შეეხო, მისი გონების გაღვიძება დაისახა მიზნად, მისი სულიერი გამხნევება. მაშინ ჩვენს ცხოვრებაში მრავალი წლის მანძილზე გაბატონებულ შიშსა და სიყალბეს ცვლიდა რაღაც ახალი, თვით სიმართლე, რომელიც თუმცა კი გომეოპატიური დოზებით, მაინც ნელ-ნელა იკვლევდა გზას ადამიანთა სულისკენ. ასეთ დროს აღმოჩნდა მაყურებლის პირისპირ რუსთავლის თეატრის ეს თაობა, გაანდო თავისი აზრები ცხოვრების შესახებ არა პუბლიცისტური ფორმით და პლაკატური ხერხებით, არამედ შინაგანი შრეების შემცველი, გარეგნულ ეფექტურობას მოკლებული, დამაფიქრებელი სპექტაკლებით. შემდგომში ამ თაობის მსახიობთა ცხოვრება ხელოვნებაში სხვადასხვაგვარად აეწყო. გურამ საღარაძის შემოქმედებაში წლიდან წლამდე სულ უფრო ნათლად იწყო გამოკვეთა მკვეთრი თეატრალური ფორმებისკენ, აშკარა სცენური სახიერებისკენ სწრაფვამ, მაგრამ უკვალოდ არ ჩაუვლია იმ წლებს, როდესაც მისთვის ფსიქოლოგიური დამაჯერებლობის მიღწევა იყო მთავარი, პროფესიის ამ საფუძვლების სრულყოფილი ფლობა იქცა შემდგომში თავისებურ გარანტიად ერთფეროვნებისგან თავის დახსნისა. ეს იყო საწინდარი იმისა, რომ სხვადასხვა სტილისა და ჟანრის სპექტაკლებში, განსხვავებული რეჟისორული ძიებების პირობებში, მსახიობის შემოქმედებითი პალიტრა მრავალი ფერის მომცველი იქნებოდა, რომ იგი შეძლებდა ნებისმიერი სქემის ამოქმედებას, გამომსახველი და ცოცხალი დეტალების წყალობით და საბოლოოდ ფართო დიაპაზონის მქონე მსახიობად ჩამოყალიბდებოდა.

            პირველად აღდგენილ სპექტაკლში "ინ ტირანოს" გაიელვა გურამ საღარაძემ. მას შემდეგ მრავალი სცენური გმირი დაიბადა მისი წყალობით. მათ შორის სისო (ოტია იოსელიანის "ადამიანი იბადება ერთხელ"), უსაზღვროდ გულწრფელი მილან სტიბორი (კოჰოუტის "როცა ასეთი სიყვარულია"), დახვეწილი, სცენური მომხიბლაობით აღბეჭდილი თეზევსი (შექსპირის "ზაფხულის ღამის სიზმარი"), ჰეილი (არტურ მილერის "სეილემის პროცესი"), პეტრე (მ. გორკის "მდაბიონი"). ტიპოტესკუ (კარაჯალეს "დაკარგული ბარათი"), შუ ფუ (ბრეხტის "სეჩუანელი კეთილი ადამიანი"), ჭეიშვილი (ნ. დუმბაძის "საბრალდებო დასკვნა"), პატრონი (იბრაგიმბეკოვის "დაკრძალვა კალიფორნიაში"), უჩა (თ. ჭილაძის "როლი დამწყები მსახიობი გოგონასათვის"), და რაღა თქმა უნდა, "კავკასიურ ცარის წრეში" ნათამაშები სამი როლი სხვადასხვა დოზით, შესაძლოა განსხვავებული სიძლიერით თავისებურად ადასტურებენ გურამ საღარაძის მსახიობური მანერის ამ მხარეს. მოვლენათა შინაგანი დრამატიზმის გახსნის უნარი იკითხებოდა მის მასხარაში ( "მეფე ლირი" მიხეილ თუმანიშვილის დადგმით), ძლიერი პიროვნული საწყისი აღსარებითი ფორმით იყო გაცხადებული მის მინდიასა (კ. გამსახურდიას "გველისმჭამელი") და ტომის (ტენესი უილიამსის "შუშის სამხეცე") სცენურ არსებობაში. გამომსახველობითი საშუალებების ასკეტიზმით, ერთგვარი სცენური არისტოკრატიზმის ნიშნით არის აღბეჭდილი მის მიერ შექმნილი იულიუს კეისრის სახე (შექსპირის "იულიუს კეისარი"). 

            მართლაც, რაოდენ განსხვავებულია ჩამოთვლილი სცენური სახეები, სხვადასხვა ხერხებით შექმნილი, თითოეული მათგანი მსახიობს, მართლაც, რომ ახალ რაკურსში წარმოგვიდგენს. რა როლსაც არ უნდა თამაშობდეს გურამ საღარაძე, ერთი რამ მუდამ იგრძნობა- მას თეატრალურ სახიერებაში განსაკუთრებით მოულოდნელობის ეფექტი იზიდავს.

           გურამ საღარაძეს თითქოს არაფრად უღირს ყოველი ცალკეული სპექტაკლის მხატვრული სამყაროს გათავისება, მნიშვნელოვნად უიოლებს ამ პროცესს სპექტაკლის ფორმის, მთლიანობის შეგრძნების უნარი. სწორედ მთლიანობის დარღვევის ასაცილებლად უხდება ხშირად საკუთარი ტემპერამენტის მოთოკვაც მძაფრი დრამატული კონფლიქტის პირობებშიც კი. თავისუფლებას მსახიობის ტემპერამენტი მისი შემოქმედებითი  ცხოვრების სხვა სფეროში იძენს. გურამ საღარაძე- მხატვრული კითხვის ოსტატი, დღეს ამ მხრივ აღიარებული ლიდერია. მსახიობს, რომელიც მრავალი წლის მანძილზე მუშაობს სიტყვაზე, ესტრადაზე გამოაქვს იგი, ხშირად გარკვეული საფრთხე ელის ხოლმე თეატრალურ სახეებზე მუშაობისას, რომლებიც, ცხადია, განსხვავებული კანონების მიხედვით იქმნება, სადაც სიტყვამ არასგზით არ უნდა დაჩრდილოს საკუთრივ მოქმედება. მაგრამ გურამ საღარაძის სახეებს სტატიურობის საშიშროება არ ემუქრება. პირიქით ხდება, ლექსის კითხვისას ის ჩვეულებრივ ეძებს და აღმოაჩენს კიდეც მასში თავისებურ დრამატურგიას, ფარულ კონფლიქტებს, კითხვის პროცესს ამდიდრებს არა გარეგნული თეატრალობით, არამედ შინაგანი ქმედებით. ინტონაციურ მრავალფეროვნებასთან, მუსიკალურ ალღოსთან ერთად შეადგენს ეს მის, როგორც მხატვრული კითხვის ოსტატის, შემოქმედებით მანერას. ალბათ, არავინ კითხულობს "ვეფხისტყაოსანს" ისე, როგორც გურამ საღარაძე. ძნელი წარმოსადგენია ადამიანი, რომელსაც არ ააღელვებს მის მიერ წაკითხული "მერანი", ილია, აკაკი, ვაჟა-ფშაველა, ლერმონტოვი, საიათნოვა, შანდორ პეტეფი და რაღა თქმა უნდა, გალაკტიონი, ესოდენ დამუხტული შინაგანი დრამატიზმით. 

Read More →

«Женщина-змея» Карло Гоцци

          В конце XX столетия, в 1998 году, в Театре им. Ш.Руставели режиссеры Роберт Стуруа и Давид Сакварелидзе поставили феерию в двух действиях «Женщина-змея» Карло Гоцци. Спектакль получился настолько идеальным, что его причислили к лучшим спектаклям Роберта Стуруа. Режиссура Роберта Стуруа и Давида Сакварелидзе, художество Гоги Алекси-Месхишвили, музыка Гии Канчели и хореография Гии Маргания создали необычайный синтез. В спектакле объединены итальянские и грузинские традиции и, в целом,  получилось четырехчасовое, сказочное представление.

          В 1762 году Карло Гоцци написал «Женщину-змею», действие которого происходит, как ни странно, в Тбилиси, в его окрестностях и сказочной пустыне. Сюжет пьесы о любви бессмертной Керестан и Тбилисском  короле Фаррукаде. Несмотря на множество препятствий, у сказки традиционно счастливый финал. В главной роли спектакля «Женщина-змея», поставленном на сцене театра им. Ш.Руставели, Давид Дарчия и Нино Касрадзе. Все актеры, участвующие в спектакле, с огромным увлечением исполняют свои роли. На протяжении всего спектакля, они не раз напоминают нам, что играют на сцене, и действие, которое так нас захватывает, часть театрального мира, созданного Карло Гоцци по канонам комедии дель арте.
Особо следует отметить бессмертные персонажи драматургии Карло Гоцци – маски комедии дель арте, которые одеты в традиционную одежду и придают особенное очарование спектаклю. Заза Папуашвили создает одно из незабываемых «лиц» в спектакле, о котором мы читаем в одной из газет: «Персонаж Зазы Папуашвили становится осью всего спектакля, его Панталоне и вправду маска, взятая откуда-то с улиц Венеции.»

          Спектакль «Женщина-змея» посвящен памяти итальянского режиссера Джорджо Стрелера. О нем написано масса рецензий на грузинском, русском и английском языках. Пьеса, которую сам автор причислял к «глупым», занял большое и очень важное место в истории грузинского театра.
          Из рецензии театроведа Тамар Бокучава: «Вопрос реальности очень интересно поставлен в спектакле «Женщна-змея». Здесь становится необязательным понятие как реального, так и нереального. Тут все реальное – нереально, а нереальное – реально.  Ключи от реальности, источник реализации нереального, помещены в человеческой душе, уме и жизни.»
          Из статьи, опубликованной через несколько дней после премьеры спектакля «Женщина-змея»: «В спектакле собрана, с первого взгляда несовместимая, создающая гармонию, эстетика. Вы встречаетесь с элементами фарса, трагедии, драмы, комедии, элементами буффонады. В этом спектакле каждому жанру присвоено свое место и, это все происходит так естественно и ненавязчиво, что создается впечатление, что все это рождается именно в этот момент.»

          Спектакль «Женщина-змея» заслужил большую симпатию аудитории и, на протяжении долгих лет, оставался в репертуаре театра им. Ш.Руставели. Что касается самой пьесы, она полностью оправдывает слова автора: «Сложность нового сказочного зрелища в том, чтоб избежать однообразия и придумать новые, сильные ситуации...»

Перевод – Ани Чибошвили

Read More →

Medea Chakhava

                                                         |Nanuka Sephashvili|

“Literature and art” N6. 2006 year.

Article by Manana Gegechkori about Medea Chakhava:

An actor pliant as wax

When she was a pupil she was captivated with ballet. She even entered Vakhtang Chabukiani’s studio though she didn’t continue studying there. After that she passed the examination in the university, on foreign languages’ faculty. With the guidance of Erekle Tatishvili she was learning English language. She was lucky for her teachers from the beginning. An institute of theatre opened exactly that year when she finished her first course. Medea Chakhava decided to be an actress but entrance exams were finished already. Her father’s , Vaso Chakhava’s friend  Akaki Khorava who also was head of the institute, once more invited a selection committee. For unknown for us reasons she read a poem “Gankitskhuli” by Irodion Evdoshvili. Weird choice for young attractive girl. A poem written about prostitute woman wasn’t conformable to character of a little girl with bride. Maybe this choice brought to light Medea’s desire of total transformation into completely different person. She began reading the poem in a very low voice, she hardly whispered first words, than she stopped, she tried to go on once more, despite the fact that the members of committee were encouraging her. But in vain. She couldn’t compete the poem, she was standing all pale, ashamed and with teary eyes. She decided that she had to bury in oblivion her biggest dream. She struggled a lot to earn permission from her parent to study in the institute of theatre, but it seems that the members of committee saw how virtuous, charming and emotional person was standing in front  of them.  So they took Medea Chakhava in the institute of theatre.

On May 17 of 1943 an institute of theatre hosted great artists from Moscow’s Art-theatre. They were V. Nemirovich-Danchenko, V. Kachalov, I. Moskvin, O. Kniper-Chkekhova and others. When V. Kachalov saw Medea Chkakhava in “Blue and Pink” of A.Brushtain, he said: “This girl is a miracle! Take care of her!” from that day Medea Chakhava’s stage creativity became an indivisible part of Georgian theatrical life.

Her debut was on a professional stage in Rustaveli Theatre’s play “Bride Poster”. But Medea Chkakhava’s individuality sharply identified in “Deep are the roots” of A. D’usseau and J. Gow that was staged by a director Dimitri Aleksidze. There was the identification of artist’s ability of truly loving the viewer, her ability of loving a man which brings a woman to selflessness.

Trying to personify Lida Matisova (Pavel Kohout "When there is such love" director Mikheil Tumanishvili) Medea Chakhava recalls one curious story: “on the previous day of the wedding my Lida Matisova meets her ex-lover Petri Perus who is already married and spends the night with him because she loved him. For this the society judges her. M. Tumanishvili told me: “If you want this episode to be played with whole depth, you have to lie in the puddle and feel the emotional experience of the person when he is insulted, when he’s soaked in mud.” It was a rainy day. At night I really lied down in the puddle in my yard. Seemed that Misha was watching me from his window ( Misha Tumanishvili and Medea Chakhava were neighbors that time). You can’t imagine how much it helped me not only in creating the mood but also in finding the physical action. In this episode I was standing on the stage totally abused, as if mud water was streaming down my back.” As it is known,  this kind of “creative experiment”  crowned whit great success hasn’t repeated in Medea Chakhava’s biography.

Distinguished with tenderness, feminine charm and lyricism, the actress decided not to limit herself in theatrical character’s frames and to act different characters of different heroes in various plays and genres. To be more correct, the directors noticed Medea’s sharpness of transformation, diversity and they gave her the opportunity to show  her maximum in acting arts.
   I want to end this letter devoted to Medea Chakhava’s creative work with words of a person with whom Medea’s best era in acting is communicated…
       many years has passed and Medea Chakhava’s name turned into my favorite theatrical youth memory. Lots of things that I did in Rustaveli Theatre was directly communicated with Medea’s name.   We were friends, like-minded persons, we were coauthors of many unforgettable (of course for us ) works. It was a great pleasure working together.

I love Mediko very much as an actress and maybe I am subjective but I think that many things that she has modeled for the stage, was the real art.

Our creative process included many rehearsals, conversations, quarrels. I remember many interesting and happy minutes, unfortunately those interesting and happy minutes that I remember are only memories, but this was beautiful, pretty time of raising a real talent.  Her femininity always charmed the audience and forced to feel.

This is a great talent – to sing for love!”

                                                                                                 (Mikheil Tumanishvili)

                                                                                            Translated by Tatia Tukhashvili

Read More →

НАНУКА ХУСКИВАДЗЕ

«Я счастлива, что нахожусь в театре Стуруа и Жордания. Всегда буду говорить это!» - автор этих слов всеми любимая и неповторимая актриса Нанука Хускивадзе. В труппе театра им. Ш.Руставели, где она сыграла много незабываемых ролей, состоит с 1986 года и всегда выделяется своей индивидуальностью, актерским мастерством, пластикой и удивительным артистизмом.

Ее актерская карьера началась в 1984 году, когда, будучи еще студенткой театрального университета, приняла участие в спектакле «Дневник Анны Франк» Гизо Жордания, который он поставил на сцене учебного театра. Было написано много статей на эту тему.

В одной из газет мы читаем: «На сцену выбегает маленькая, красивая девочка. Точнее не выбегает, а вылетает как ураган. Завлекает весь зал, придает ему свою энергию и радость жизни.»

Идет 1984 год. На учебной сцене институтского театра проходит «Дневник Анны Франк». Эта девочка – Нанука Хускивадзе. Внезапно время повернуло вспять и вдруг вернулось наше детство».

Сама Нанука Хускивадзе связывает «Дневник Анны Франк» с большой болью и радостью одновременно. «Несмотря на то, что роль Анны Франк я не люблю больше других ролей  и, я не до конца довольна своей работой, она всегда останется для меня первенцем, моим первым чудом».

Через три года после постановка спектакля, в газете «Молодой коммунист» Нанука Хускивадзе написала: «Помню как на первой репетиции включили фонограмму, скрежет машин, лай собак, в это время за кулисами Питер стучит. Я так переживала, что слезы навернулись на глаза. Я плакала от всего сердца, именно в тот момент, когда должна была плакать Анна».

Затем была роль Дарико в спектакле студентов IV курса «Мачеха Саманишвили», роль Искры в дипломном спектакле «Кажется ночью будет ветер»... После окончания актерского факультета театрального университета, Роберт Стуруа уступил малую сцену театра всему курсу, под руководством Гизо Жордания.

С 1986 года Нанука Хускивадзе состоит в труппе театра им. Ш.Руставели

  

                      Она актриса, которая все время старается постичь чего-то неожиданного, что произведет на зрителей сильное впечатление. Она актриса, которая заставляет зрителя задуматься. Среди огромного количества ролей, сыгранного ей, нужно отметить роль Марии в спектакле Роберта Стуруа «Двенадцатая ночь». Каждое ее движение и ее мимика оставила неизгладимый след в памяти зрителей. Нанаука Хускивадзе исполняла эту роль на протяжении многих лет, и каждый ее выход на сцену отличался друг от друга.

Надо отметить так же ее роли в спектаклях «Человек ли он?», «Мария Стюарт» и др.

Режиссер Роберт Стуруа о Нануке Хускивадзе: «Органически осваивает эмоциональное переживание роли и его интеллектуальное осмысление. Равнодушие и халтура для нее чужое. Актриса систематически трудится с максимальной нагрузкой. Ее персонажи всегда характеризуются ярко выраженной личностью, активной жизненной позицией и моральным максимализмом.»

Надо отметить роли, исполненные ею: Анна Франк, Искра, Тинатин, Лена. Особенно ее последняя роль – Офелия в «Гамлете», У.Шекспира.

«Первое чувство, которое я всегда ощущаю – это страх. Начиная работать над любой ролью, не важно эпизодная это роль или главная, прежде всего во мне появляется страх. Только это не страх что «я не смогу сделать», а... Я ужасно боюсь, но напуганная и дрожащая, я все же лезу «туда» и начинаю что-то «выделывать»».

  

Роли, исполненные на сцене театра им. Ш.Руставели:

·         Анна (Ф.Гудрич и А.Хакет «Дневник Анны Франк», режиссер – Г.Жордания)

·         Дарико (Д.Клдиашвили «Мачеха Саманашвили», режиссер – Г.Жордания)

·         Искра (Б.Васильев «Кажется ночью будет ветер», режиссер – Г.Жордания)

·         Лена (Г.Бюхнер «Леонс и Лена», режиссер – Н.Квасхвадзе)

·         Офелия (У.Шекспир «Гамлет», режиссер – Г.Жлрдания)

·         Жена (Б.Брехт «Добрый человек из Сезуана», режиссер – Р.Стуруа)

·         Мартирио (Ф. Гарсиа Лорка «ом Бернарды Альбы», режиссер – Г.Капанадзе )

·         Шпрехмайстер (Г.Бюхнер «Уойцек», режиссер – Л.Цуладзе)

·         Ека (Л.Герш «Эти свободные бабочки», режиссер – Д.Мгебришвили)

·         Маша (А.П.Чехов «Чайка», режиссер – Г.Кавтарадзе)

·         Мегги («Рождественская сказка» по мотивам рассказов Чарлза Диккенса, режиссер – Р.Стуруа, Л.Цуладзе, О.Эгадзе)

·         Крорлева Елизавета (Ф.Шиллер «Мария Стюарт», режиссер – Г.Капанадзе)

·         Лали (Л.Табукашвили «Ну и что, что мокрая, мокрая сирень», режиссер – Р.Стуруа, Д.Хиникадзе)

·         Смеральдина (К.Гоцци «Женщина-змея», режиссер – Р.Стуруа, Д.Сакварелидзе)

·         Алти (А.Энукидзе «Женщины в тумане», режиссер – А.Энукидзе)

·         Воги (Т.Чиладзе, «День встреч», режиссер – Р.Стуруа, Г.Тавадзе)

·         Пампла (И.Чавчавадзе «Человек ли он?», режиссер – Р.Стуруа, А.Энукидзе)

·         Мария (У.Шекспир «Двенадцатая ночь», режиссер – Р.Стуруа)

·         Ангел, Малена (Л.Бугадзе «Солдат, любовь, мальчик из охраны и… президент», режиссер – Р.Стуруа)

·         Роми (Р.Шимелфенг «Женщина из прошлого», режиссер М.Нацвлишвили)

·         Рене, Корде («Сумашедший мир» по мотивам Иукио Мисима и Питера Вайса, режиссер – Н.Липартиани)

·         Вдова Корна (Л.Барт «Оливер!», по мотивам Ч.Диккенса «Оливер Твист», режиссер – Д.Сакварелидзе)

Перевод – Ани Чибошвили

Read More →