მტრის ნიღაბი

მაკო გოჩაშვილი

სპექტაკლი არ გამოირჩევა დეკორაციათა მრავალფეროვნებით. დარბაზში მიმოფანტულია ფერადი სკამები – წითელი, ყვითელი, ვარდისფერი, თეთრი, ლურჯი. ერთადერთი საგანი, რაც მაყურებლის ყურადღებას იქცევს, ეს არის კიბე. საინტერესოა, რატომ მაინცდამაინც კიბე, რომლის ერთი ბოლოც სივრცეში წყდება და ისევ ქვემოთ, დედამიწაზე, გვაბრუნებს.

მსახიობები, რომლებმაც სპექტაკლი უნდა წარმოგვიდგინონ, სკამებზე დგებიან და ერთმანეთს წიგნებს უმიზნებენ. წიგნი, ამ შემთხვევაში, იარაღის როლს თამაშობს. დარბაზში მსხდომი მაყურებელი აქედანვე ემზადება დაძაბული მოქმედების საყურებლად. მალევე ვხვდებით, რომ ყველანი აეროპორტში ვართ. რეისი ჯერ მხოლოდ ერთი საათით, შემდეგ კი განუსაზღვრელი ვადით გადაიდო. ჩვენს გმირებს ლოდინი მოუწევთ. ისინი სხდებიან ფერად სკამებზე, წიგნს შლიან, კითხულობენ, თვალს ადევნებენ თითოეულ ხაზს, შემდეგ ხურავენ და ერთმანეთისკენ ტრიალდებიან. რატომ აკეთებენ ერთნაირ მოქმედებებს?! ისინი ხომ სხვადასხვა ადამიანები არიან, განსხვავებული სხეულით და ალბათ განსხვავებული სულითაც. აი, სპექტაკლის მთავარი პრობლემა!

ერთ-ერთი პერსონაჟი, რომელიც მის მიერ ჩადენილი მკველობების შესახებ გვესაუბრება, მომენტებში ზედმეტად კომიკურია. ხან იატაკზე კაკუნით ეძახის გარდაცვლილ მშობლებს, ხან ანკესით ხელში ზის სცენაზე და “თევზაობს”, ხან ცეკვა-ცეკვით შემოაქვს სასმელი და ხანაც, ქვაბითა და ჯამით ხელში, გვიყვება, თუ როგორ ამზადებდა საჭმელს კატებისთვის. მოგვიანებით კი, თვითონაც გაუსინჯა გემო და არამარტო ქვაბიდან, არამედ იატაკიდანაც დაიწყო “მისით ტკბობა”. მეორე პერსონაჟიც არ აღმოჩნდება გულგრილი მისი მონაყოლის მიმართ. თვითონაც გაუსინჯავს გემოს კატების საჭმელს და თითქოს ამ წუთიდან ცხადად გახდება იმ ამბის მონაწილე, რაც უნდა გვიამბონ ჩვენ წინ მდგომმა მსახიობებმა.

არსებული კომიკურობა თანდათან ტრაგიზმში გადადის.

სასაფლაო.. გოგონა ყვავილებით ხელში.. დემონური ძალით შეპყრობილი მამაკაცი.. სარდაფი.. სასიყვარულო აქტი.. გასული ათი წელი.. მუდმივი ძებნა რამდენიმეწუთიანი ნაცნობისა.. ათასი იმედგაცრუება.. ბოლოს კი 24 მარტი.. წითელი პარასკევი.. ცოლის მკვლელობა და ამ ისტორიის ფურცელზე გადატანა.. ეს არის იმ მოქმედებათა თანმიმდევრობა, რამაც მსახიობებიცა და მაყურებელიც მიიყვანა ტრაგიკულ წერტილამდე, როდესაც დაიწყო გაორება “ჩვენი პერსონაჟებისა”, მუდმივი მალვა მწარე რეალობისა, რასაც არც სასმელი აქრობს, არც ფარდის უკან დგომა და არც კიბეზე ასვლა-ჩამოსვლა. სპექტაკლის გმირები მუდმივად მიწაში იქექებიან. სწორედ აქ არის დამალული დანა, აქ არის დამალული წიგნი, მიწა – სიკვდილის სამეფო. მათ აღარ აქვთ ძალა ზედაპირზე სიარულისა. ისინი ხომ უფსკრულის პირას დგანან და ყოველ წამს შეიძლება გადაიჩეხონ.

დღეს 24 მარტია. ალბათ ბოლო ათი წლის განმავლობაში ყოველ 24 მარტს ასე ტანჯავს სინდისი სპექტაკლის მთავარ გმირს. ხან თავის ტრიუმფს ზეიმობს სცენაზე დგომითა და ცნობილი არიების შესრულებით, ხანაც ბოქსის ილეთებით ებრძვის საკუთარ მეს, რომელიც გამუდმებით ჩასჩიჩინებს: “ჩვენ ერთნი ვართ! მე შენ ვარ!”

ხშირად საკუთარი მეს განადგურებას, თავის მოკვლაც მოჰყვება ხოლმე. ჩვენი გმირი ქამრით ახრჩობს “საკუთარ წარსულს”. თვითმფრინავში ასული კი დაუნდობლად იკლავს თავს. დარბაზში შემოტანილი გვამი აღარც თანაგრძნობის სურვილს იწვევს მაყურებელში და აღარც სინანულისას. ეს სცენა ისე თამაშდება, თითქოს კონცერტზე ვიყოთ და სულ რამოდენიმე წუთის წინ არ მოგვესმინოს თავზარდამცემი ისტორია. ჩვენ წინაშე გამოდის მაკიაჟით “გალამაზებული”, სამკაულით “დამშვენებული” და გრძელი ფრაკით მოსილი კაცი, რომელიც სახლში წასვლის დროს გვამცნობს.

აი, ახლა კი უამრავი კითხვა ჩნდება. რა უბიძგებს ადამიანებს იმისკენ, რომ ჩაიდინონ გამოუსწორებელი დანაშაულები, გახდნენ ცხოველები და მოირგონ ყველა ის ნიღაბი, რაც საჭირო იქნება ამა თუ იმ სიტუაციისთვის?!@ რატომ ებრძვიან  მუდმივად საკუთარ თავს?! ეს ხომ სპორტი არ არის?! ბოქსის ხელთათმანების ჩაცმა, იმას არ ნიშნავს, რომ შენ სპორტული შეჯიბრის მონაწილე ხარ. ათეიზმი არ გულისხმობს მოქმედებათა თავისუფლებას. შენ ადამიანი ხარ და ვერ გაექცევი არსებულ კანონებს, მუდამ გაორებული ივლი. ნიღბის მორგება და სრულ სიბნელეში ჯდომა გამოსავალი არ არის.

ეს არის სპექტაკლი, რომელიც გამოირჩევა ჟანრობრივი სინთეზით. სწორედ ამ სინთეზსს მივყავართ ადამიანის ფსიქოლოგიურ სურათამდე. თუმცა, უნდა აღინიშნოს, რომ მისი დახატვა იმდენად რთულია, რამდენადაც ჩვენი პერსონაჟების ქმედებების გაანალიზება. ეს ყველაფერი კი სპექტაკლს მატებს ძალას, რომ დააფიქროს, ააღელვოს მაყურებელი და არ გაუშვას გულგრილი თეატრის კედლებიდან.